“Mijn hart en ziel zitten vooral in het impactvol kunnen helpen veranderen in de keten, vertelt Nicole. “Als je met pensioenfondsen werkt, dan kun je druk zetten op het ESG- beleid (Environmental Social Governance red.), wat heel belangrijk is. We praten daar over harde feiten, zoals CO2-reductie en materiaal veranderen. Maar we zijn ook bezig met het programma ‘Geluk en Gezondheid’. Dat is nu nog lastig meetbaar te maken, en dat sluit aan op wat jij doet, Anke.”

“Ja, daar kan ik eindeloos over praten”, reageert de hoogleraar. “De visie die wij in de bouw ontwikkeld hebben maar breed lijkt te werken, heet het ‘Fusie van Belangen’ perspectief. Het komt voort uit het besef dat, wil je mensen meekrijgen met duurzaamheid, je moet aanhaken op dat wat ze heel belangrijk vinden. Dat geldt voor alle betrokkenen en dat is dus in elk project anders. In de loop der jaren – ik was iemand met duurzaamheid als doel op zich – heb ik het hele verhaal omgedraaid. Duurzaamheid is niet langer doel maar middel om andere doelen te halen. In kwetsbare wijken betekent dit onder meer: wat bewoners fijn vinden in hun wijk, waar ze trots op zijn, wat er verbeterd kan worden.”

Anke woonde een tijdje in Toronto in Canada, en daar raakte ze betrokken bij het werk van SNAP (Sustainable Neighbourhood Action Program). “Dit werkte op de wijze die ik nastreef. Ze deden dat ook in de kwetsbare hoogbouwwijken, wijken die wij in Nederland vanwege de complexiteit destijds een beetje vermeden bij de energieopgave. Er werd daar met veel succes vanaf het begin samen met de bewoners bekeken hoe je wijken kunt verbeteren en verduurzamen. Wij hebben ons door SNAP laten inspireren in ons experimentenprogramma ‘Verduurzaming van Kwetsbare wijken’.”

Geluksfactoren

De effecten van de SNAP-aanpak zijn volgens Anke “verpletterend”. “In een uitvoerig geëvalueerd project namen de geluksfactoren enorm toe, en inmiddels zijn er ook heel veel duurzaamheidsdoelen bereikt. Duurzaamheid wordt in Canada veel breder beschouwd dan de energietransitie. Dat is ook een stokpaardje van mij; de opgave verbreden. Als je het hebt over klimaat in plaats van energiebesparing, dan pak je automatisch klimaatadaptatie erbij, en dus groen in een woonomgeving. En groen vormt weer een belangrijke geluksfactor. Aan de slag gaan met kwetsbare wijken is in de Corona-crisis nóg belangrijker geworden. Mensen die in kwetsbare wijken wonen, krijgen de grootste klappen qua werkgelegenheid, leerachterstanden et cetera. De energietransitie kan ze helpen hun leefomstandigheden te verbeteren.” Anke heeft hier een essay over geschreven.

Bij de SNAP-aanpak staat de koppeling van duurzaamheids- en sociale opgave centraal. “Daar kan Nederland best wat van leren”, meent ze. “Het is daar heel erg gericht op het vieren van de kleine successen. Men zoekt voor elk actietje financiering of crowdfunding. En op het moment dat die acties succes hebben, willen mensen erbij horen, inclusief grote bedrijven en gemeenten. En dan komt ook de financiering los voor de grotere projecten.”

Het is heel belangrijk om verbindingen te leggen tussen verschillende initiatieven, aldus Anke. “Dat is wat ze in Toronto heel sterk deden; ze hadden vier ambtenaren – wij noemden ze hier scharrelambtenaren - die niets anders deden dan verbindingen leggen en de verschillende potjes bij elkaar brengen. En dan blijkt dat er eigenlijk best veel kan, want als je van elkaar weet wat er speelt, dan scheelt dat bakken met geld.”

Maatschappelijke verbetering

Die maatschappelijke verbetering is ook heel belangrijk bij het pensioenfonds, weet Nicole. “Het is soms bijna de kern van de belegging. Natuurlijk moeten ze rendement maken; dat is logisch, want dat is de basis. Maar als je anders denkt, dan kun je met die belegging zoveel meer doen dan alleen maar woningen stapelen of in winkels beleggen. CO2-reductie in een portefeuille en uitsluitend objecten kopen met een A-label zijn randvoorwaarden; fysieke duurzaamheid is een uitgangspunt. Maar hoe kun je nog meer duurzaamheid toevoegen? Dat is voor ons veel breder dan het fysieke. Dat is heel nadrukkelijk het maatschappelijke.”

Volgens haar moet je hierbij wel heel erg inspireren. “Want iedereen is voor maatschappelijk rendement, maar hoe maak je dat nou concreet? Samen met Pim van der Ven van Juli Ontwerp, ben ik een jaar geleden begonnen met het programma ‘Geluk en Gezondheid’. Hierbij ontwerp je vanuit ontmoeting; vanuit lucht, licht en materialen. Je ontwerpt vanuit doelgroepen. Het mengen van ouderen met gezinnen is aantoonbaar voor veel meer ontmoeting, en dus voor het geluk voor de ouderen maar ook voor het geluk van de gezinnen.”

Ontwerpen vanuit geluk en gezondheid

Als je gaat ontwerpen vanuit geluk en gezondheid dan moeten beleggers wel iets meer willen investeren, benadrukt Nicole. “Bijvoorbeeld in een ontmoetingsruimte. En dan maak je dus gebouwde meters met een andere functie, waar niet altijd een hogere huuromzet uitkomt. Het vertaalt zich ook wel door naar verantwoordelijkheid willen nemen, en dat willen onze pensioenfondsen graag, als ze daar op lange termijn huurderstevredenheid of gezondheid in terugzien. Want als je dat omhoog weet te krijgen, heb je veel meer waardeontwikkeling.”

Volgens Nicole is haar bedrijf koploper op dat gebied. “Op Oostenburgereiland in Amsterdam proberen we een voorbeeld neer te zetten hoe je integraal aan wijkverbetering kunt doen. En dat is open source; die kennis willen we dus delen. Ik zou als lid van de Raad van Advies van DGBC heel erg willen inzetten op de aanwezigheid van die kennis: gebruik al die goede ideeën en ga ze integreren in een wijk. Je moet wel sturen op de gewenste uitkomst; maar sturen vanuit samenwerking. En weet je wat zo leuk is? Alle bestuurders willen dit wel. Als je het gedeelde verlangen weet aan te zetten, dan is het best eenvoudig toe te passen; of je er nou een betontegel in legt of klinkertjes; het hoeft niet heel veel meer te kosten maar het geeft een heel andere beleving in zo’n wijk.”

Dit artikel is onderdeel van een reeks van interviews met de Raad van Advies van Dutch Green Building Council. In de komende weken zullen ook de andere leden met elkaar in gesprek gaan. Deze raad bestaat uit DGBC-partners die samen met het bestuur van DGBC, de directie ondersteunt als adviseur en sparringpartner.  Lees hier meer.

Lees hier het interview met Thomas Leenders (Signify) en Elsbeth Quispel (Cushman & Wakefield).
Lees hier het interview met Frank Foreman (Rijksvastgoedbedrijf) en Stephan de Bie (Vesteda).