Duurzaam bouwen woordenboek

B

B&U - Burgerlijke en Utiliteitsbouw

B&U staat voor Burgerlijke en Utiliteitsbouw. De afkorting wordt gebruikt voor de woningbouw en gebouwen voor het openbare en zakelijke leven.

Lees meer

B4B – Brains4Buildings

Brains4Buildings (B4B) is een vierjarig onderzoeksprogramma, waarin 39 organisaties samenwerken om gebouwen ‘slimmer’ en energiezuiniger te maken. Dat doen ze met behulp van big data, door slimme software te ontwikkelen en kennis te delen.

Lees meer

BCI - Building Circularity Index

Building Circularity Index (BCI) is een meetinstrument om de circulaire potentie van een gebouw weer te geven, op basis van het ontwerp.

Lees meer

BENG - Bijna Energieneutraal Gebouw

Alle nieuwbouw moet vanaf 1 januari 2021 voldoen de eisen voor Bijna Energieneutrale Gebouwen. De eisen gaan onder andere over isolatie, fossiele en duurzame energie en de energiebehoefte.

Lees meer

Bepalingsmethode Milieuprestatie Bouwwerken

De Bepalingsmethode Milieuprestatie Bouwwerken is een uniforme meetmethode waarmee de milieuprestatie van een gebouw wordt berekend. Het wordt ook wel ‘de bepalingsmethode’ genoemd.

Lees meer

Beslisbomen

Een beslisboom is een vragenschema waar het beantwoorden van enkele vragen leidt tot een inzicht of uitkomst.

Lees meer

Betonakkoord

Partijen uit de betonsector hebben zich verenigd en een Betonakkoord opgericht. Dit akkoord moet zorgen voor een duurzamere sector.

Lees meer

Betongranulaat

Betongranulaat wordt gemaakt van betonpuin. Het is gebroken, steenachtig materiaal uit bouw- en sloopafval (BSA) dat tenminste 90 procent beton bevat.

Lees meer

Betonkernactivering

Een verwarmings- en/of koelingssysteem dat gebruik maakt van de gebouwmassa. Het wordt meestal toegepast in de utiliteitsbouw (gebouwen met een andere functie dan wonen).

Lees meer

Biobased materialen

Organische grondstoffen die binnen één generatie opnieuw groeien en daarmee hernieuwbaar zijn. Het oogsten van de grondstoffen mag niet leiden tot uitputting van natuurlijke voorraden.

Lees meer

Biodiversiteit

Alle levende dieren, planten en micro-organismen op aarde én de enorme variatie binnen die soorten en verscheidenheid aan ecosystemen waar ze deel van uitmaken.

Lees meer

Biogene CO2-opslag

Biogene CO2-opslag is de bijdrage aan klimaatverandering door broeikasgassen uit plantaardige bronnen.

Lees meer

Biologische kringloop

Bij biologische kringloop wordt een product, bijvoorbeeld hout, gebruikt en keert de reststof daarna weer schadeloos terug in de natuur.

Lees meer

Biomassa

Biomassa is een energiebron die komt uit natuurlijk of dierlijk materiaal. De energie die hieruit voortkomt noemen we bio-energie.

Lees meer

Biomimicry – Biomimetica

Biomimicry is simpel gezegd het nadoen van de natuur. Op wetenschappelijk gebied worden hiermee slimme technieken en processen uit het dieren- en plantenrijk vertaald naar innovatieve, bruikbare ideeën voor mensen.

Lees meer

Biophilic Design

Biofilie betekent ‘liefde voor het leven of levende systemen’ en is verbonden aan de menselijke band met de natuur. In de bouwsector komt deze term vooral terug in de ontwerpfase.

Lees meer

Bioplastic

Bioplastic is een bio-based product van plantaardig plastic. Het is niet gemaakt van aardolie en daardoor een stuk duurzamer.

Lees meer

Biotische grondstof

Een biotische grondstof is een grondstof die wordt gewonnen uit levende bronnen uit de natuur. Ook wel biobased. 

Lees meer

BREEAM-NL

BREEAM-NL is sinds 2009 de certificeringsmethode voor een duurzaam gebouwde omgeving.

Lees meer

Broeikaseffect

De term broeikaseffect wordt gebruikt om de verhoogde hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer (dampkring) van de aarde te benoemen. Dit zorgt ervoor dat er te veel zonnewarmte wordt vastgehouden rond de aarde. Hierdoor stijgt de gemiddelde temperatuur op aarde en treedt klimaatverandering op.

Lees meer

Broeikasgassen

In het Kyoto-protocol zijn een aantal gassen aangewezen die een belangrijke bijdrage leveren aan het broeikaseffect: het (te veel) vasthouden van zonnewarmte rond de aarde. Deze zogeheten broeikasgassen zorgen ervoor dat er mogelijkerwijs een klimaatverandering optreedt.

Lees meer

Brundtland-rapport

Door het Brundtland-rapport werd het begrip 'duurzame ontwikkeling' een algemeen aanvaard principe. De officiële titel van dit rapport is 'Our Common Future' (uitgebracht in 1987).

Lees meer

BSA – Bouw- en Sloopafval

Bouw- en verpakkingsmaterialen die overblijven bij het bouwen, of vrijkomen bij het slopen.

Lees meer

Budgetbenadering

Budgetbenadering is het van tevoren vaststellen hoeveel CO2 een gebouw tijdens de hele levensduur mag uitstoten. Dus van bouwmaterialen en gebruik tot hergebruik en sloop.

Lees meer

BuildingLife-programma

Een Europees programma waarin aandacht wordt gevraagd voor de Whole Life Carbon (WLC) aanpak. Bij WLC wordt gekeken naar de CO2-uitstoot van de hele levenscyclus van een gebouw. Van bouw en gebruik, onderhoud en sloop.

Lees meer

Butterfly model

Model van de Ellen Macarthur Foundation dat de beweging weergeeft van technische en biologische materiaalstromen door middel van verschillende ‘waardecirkels’.

Lees meer

BVO – Bruto-vloeroppervlakte

Dit is de vloeroppervlakte van de ruimte, of meerdere ruimtes, van een vastgoedobject.

Lees meer
C

C2C – Cradle to cradle

Cradle to cradle (C2C), letterlijk wieg tot wieg, is een ontwerpconcept met duurzaamheid als doel. Het idee is dat producten zo worden gemaakt dat ze na gebruik een nieuwe functie kunnen krijgen of bij vernietiging een voedende functie krijgen (afval is voedsel).

Lees meer

CAPEX – Capital Expenditures

Kosten voor ontwikkeling, een eenmalige investering.

Lees meer

Carbon budget

De hoeveel CO2 dat een gebouw tijdens de hele levensduur mag uitstoten. Van bouwmaterialen en gebruik tot hergebruik en sloop.

Lees meer

CCS – Carbon Capture and Storage

Carbon Capture and Storage (CCS) is de afvang en opslag van CO2 onder de grond.

Lees meer

CEAP - Circular Economy Action Plan

Het Circular Economy Action Plan (CEAP) is één van de belangrijkste bouwstenen van de EU Green Deal en focust zich op de transitie naar een circulaire economie. Het actieplan heeft als doel de druk op natuurlijke hulpbronnen te verminderen en duurzame groei en nieuwe banen te stimuleren.

Lees meer

Circulair bouwen

Circulaire bouw is een manier van duurzaam bouwen. Circulariteit betekent dat grondstoffen voor, tijdens en na de bouw geen afval worden maar opnieuw worden gebruikt.

Lees meer

Circulair gebouw

Een circulair gebouw is een gebouw dat wordt ontwikkeld, gebruikt en hergebruikt zonder onnodige uitputting van hulpbronnen, milieuvervuiling en aantasting van ecosystemen.

Lees meer

Circulair inkopen

Het proces waarbij een levering, dienst of werk wordt ingekocht waarbij er wordt beoordeeld op de circulaire impact.

Lees meer

Circulair waterverbruik

Circulair waterverbruik is waterverbruik dat is gekoppeld aan het vermogen van de lokale waterkringloop, waarbij zeker is dat alle grondstoffen uit gebruikt water worden teruggewonnen.

Lees meer

CO2-eis

De CO2-eis, ook wel bekend als de MPG-2 of de GWPA-indicator, maakt inzichtelijk wat de broeikasgasuitstoot (Global Warming Potential) van de bouw- en productiefase is en stuurt daarop.

Lees meer

CO2-emissievrij gebouw

Een gebouw dat geen CO2 uitstoot. Dit is in de praktijk nauwelijks haalbaar.

Lees meer

CO2-neutraal gebouw

Een CO2-neutraal gebouw compenseert alle uitstoot aan CO2. Dit kan via voorzieningen in het gebouw of externe voorzieningen.

Lees meer

CO2-reductie

CO2-reductie is het proberen om de uitstoot van het broeikasgas kooldioxide (CO2) te verminderen.

Lees meer

Convenant Toekomstbestendig Bouwen

Het Convenant Toekomstbestendig Bouwen is een paper over de discussie rondom aanscherping van de MilieuPrestatie Gebouwen, introductie van de GWPA-eis (een speciale norm voor CO2-vriendelijk bouwen) en het effectiever sturen op verduurzaming van de bouw.

Lees meer

COP – Coëfficiënt Of Performance

De Coëfficiënt Of Performance (COP) is een kengetal om een warmtepomp mee te beoordelen. Hoe hoger de waarde van de COP, hoe meer energie wordt opgeleverd.

Lees meer

COP26 – Conferentie van de partijen 26

De 26e klimaatconferentie van de Verenigde Naties die in 2021 werd gehouden in Glasgow, Schotland.

Lees meer

CPR - Construction Products Regulation

De Verordening bouwproducten (Construction Products Regulation, CPR) is onderdeel van het Circular Economy Action Plan (CEAP), dat één van de belangrijkste bouwstenen is van de EU Green Deal. CPR is een specifieke Europese regelgeving met als hoofddoel het vrije handelsverkeer van bouwproducten in Europa te bevorderen en een gelijk speelveld creëren voor marktpartijen die hun bouwproducten op de Europese markt brengen.

Lees meer

CRREM – Carbon Risk Real Estate Monitor

Vanuit een initiatief van onder meer pensioenbeleggers APG, PGGM en Global Real Estate Sustainability Benchmark (GRESB) is in 2018 het European Carbon Risk Real Estate Monitor (EU CRREM) project gestart.

Lees meer

CSRD – Corporate Sustainability Reporting Directive

Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is onderdeel van de Europese verordeningen die grote bedrijven verplichten om, naast financiële rapportages, ook over milieu en sociale factoren te rapporteren.

Lees meer
D

Daglichtfactor

Begrip dat gehanteerd wordt voor de beoordeling van de hoeveelheid daglicht op een werkplek.

Lees meer

De label-C verplichting

Vanaf 1 januari 2023 moeten kantoren minimaal energielabel C hebben.

Lees meer

DE – Duurzame Energie

Duurzame energie is opgewekt uit bronnen die niet op kunnen raken.

Lees meer

Deltaplan Duurzame Renovatie

Het Deltaplan Duurzame Renovatie is een meerjarig verduurzamingsprogramma voor de utiliteitsbouw en woningen.

Lees meer

Demontabel

Een product dat ontworpen is om ook weer uit elkaar gehaald te worden.

Lees meer

DGBC – Dutch Green Building Council

Dutch Green Building Council (DGBC) is de landelijke maatschappelijke organisatie die zich inzet om de gebouwde omgeving in hoog tempo toekomstbestendig te maken. DGBC is onderdeel van World Green Building Council.

Lees meer

DMJOP - Duurzaam Meerjaren Onderhoudsplan

Een Duurzaam Meerjarenonderhoudsplan (DMJOP) is een toekomstgerichte aanpak voor het onderhoud en de verduurzaming van een gebouw en beschrijft de duurzame maatregelen, kosten en planning.

Lees meer

DNSH – Do No Significant Harm

Het voldoen aan de Do No Significant Harm (DNSH)-criteria is één van de onderdelen binnen de EU Taxonomie.

Lees meer

Dove gevel

Een geluidwerende gevel, meestal zonder delen die open kunnen. Soms zijn te openen ramen toegestaan, als ze in gesloten toestand voldoende geluidwerend zijn.

Lees meer

Downstream emissies

Downstream emissies verwijzen naar de uitstoot die optreedt tijdens het gebruik van de producten of diensten van een organisatie inclusief de uiteindelijke verwijdering of verwerking van die producten aan het einde van hun levensduur.

Lees meer

DPP - Digital Product Passport

Het ‘digital product passport’ (DPP) is onderdeel van het Circular Economy Action Plan (CEAP), dat één van de belangrijkste bouwstenen is van de EU Green Deal. Het paspoort stimuleert duurzame productie en consumptie, door bedrijven binnen de EU verplicht te stellen te rapporteren over de samenstelling van een product, de herkomst van grondstoffen en de herbruikbaarheid van het product en/of productonderdelen aan het einde van de levensduur.

Lees meer

Drie-Stappen-Strategie / Trias Ecologica

Het perspectief van Dutch Green Building Council (DGBC) op het thema 'bouwen' en het minimaliseren van de impact van de bouw op natuur en milieu.

Lees meer

DUBOkeur

DUBOkeur is een keurmerk voor het meest milieuvriendelijke bouwproduct binnen een groep. Een product met DUBOkeur heeft in de gebruiksfase geen uitstoot, uitloging en/of uitwaseming.

Lees meer

DUMAVA – Duurzaam maatschappelijk vastgoed

De subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed komt eigenaren van bestaand maatschappelijk vastgoed tegemoet in de kosten om te verduurzamen.

Lees meer

DuPa - Duurzaamheidsparagraaf

Duurzaamheidsparagraaf in taxatierapporten voor het waarderen van vastgoed op duurzaamheid en klimaatrisico's.

Lees meer

Duurzaam bouwen

Duurzaam bouwen staat voor het ontwikkelen en beheren van de gebouwde omgeving met respect voor mens en milieu en is daarmee een onderdeel van de kwaliteit van deze gebouwde omgeving.

Lees meer

Duurzaam bouwenconvenant

Een convenant is een afspraak tussen partijen om zich in te zetten voor een bepaald doel.

Lees meer

Duurzaam slopen

Het slopen op een manier zodat onderdelen die geschikt zijn voor hergebruik als producten worden gedemonteerd (ook strippen of voorsloop genoemd) en dat overige onderdelen zoveel mogelijk in fracties worden gescheiden, zodat ze beschikbaar komen voor materiaalrecycling.

Lees meer

Duurzame ontwikkeling

Een duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie, zonder daarmee voor toekomstige generaties de mogelijkheid in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien (bron: Brundtland, VN-conferentie 1987. Rapport 'Our common future').

Lees meer

Duurzame stedenbouw

Duurzame stedenbouw is een vorm van stedenbouw die in alle stadia van het planproces kansen en mogelijkheden benut om een hoge ruimtelijke kwaliteit in combinatie met een lage milieubelasting tot stand te brengen.

Lees meer
E

Ecoinvent

Uitgebreide database op ingreepniveau, met zeer veel gegevens over productieprocessen, energieopwekking en transport in Europa.

Lees meer

Ecologisch bouwen

De term 'ecologisch' heeft vaak de betekenis: ‘met respect voor het natuurlijk evenwicht’. Bij ecologisch bouwen wordt vooral gekeken naar de ecologie van het bouwen en het materiaalgebruik.

Lees meer

EEA – European Environmental Agency

De European Environmental Agency (EEA) is een Europese organisatie. Het doel van de organisatie is om onafhankelijke informatie over het milieu te delen.

Lees meer

EI – Energie Index

De Energie Index (EI) is een begrip uit de berekening van het energieprestatieadvies (EPA).

Lees meer

EIA – Energie Investeringsaftrek (EIA)

De Energie-Investeringsaftrekregeling (EIA) is een overheidsregeling om investeringen in energiebesparende maatregelen in in gebouwen en processen te bevorderen.

Lees meer

Eindelevenscyclusbehandeling

De eindelevenscyclusbehandeling gaat over de afhandeling van een product als dit, of een deel hiervan, niet meer (her)gebruikt kan worden. Hierbij hoort ook het op de juiste manier verwerken van afval.

Lees meer

Eindnorm

De verplichte norm waaraan de energieprestatie van alle utiliteitsgebouwen in 2050 moet voldoen. Deze eindnorm gaat in vanaf 2030.

Lees meer

Emissiehandel

Het kopen of verkopen van rechten voor de uitstoot van broeikasgassen.

Lees meer

EMS – Energiemanagementsysteem

Een energiemanagementsysteem (EMS) is een combinatie van hardware, software en een digitaal platform. Dit systeem helpt organisaties om het energiegebruik te monitoren, analyseren, optimaliseren en in geavanceerde systemen automatisch aan te sturen. Het doel van een EMS is om energie-efficiëntie te verbeteren, kosten te verlagen en de ecologische voetafdruk te verkleinen.

Lees meer

Energie-efficiëntie

Energie-efficiëntie gaat over de vergelijking tussen het gebruik van energie (wat kost het) en wat ermee gewonnen wordt (wat levert het op).

Lees meer

Energiearm huis – Energiearm bouwen

Een manier van wonen of bouwen waarbij weinig stroom wordt verbruikt.

Lees meer

Energiearme huishoudens – Energiearmoede

Gezinnen of huishoudens met een laag inkomen en een hoge energierekening door de slechte energetische kwaliteit van de woning.

Lees meer

Energieflexibiliteit

Het vermogen van een gebouw om het energieverbruik aan te passen aan de vraag en het aanbod van energie op het net.

Lees meer

Energielabel

Energielabel: de korte naam voor het energieprestatiecertificaat voor woningen en gebouwen. Het energielabel geeft aan in welke klasse van energieverbruik een bouwwerk valt.

Lees meer

Energieneutraal

Als het energiegebruik van een gebouw (woning, gebouw, wijk, kunstwerk, etc.) over een jaar gemeten tenminste nul is. Dat betekent dat er niet méér energie uit het gas- en elektriciteitsnet gebruikt wordt, dan dat er vanuit duurzame bronnen wordt toegeleverd.

Lees meer

Energieprestatie-eis

De eis die het Bouwbesluit stelde aan de energie-efficiëntie van een woning of een utiliteitsgebouw, uitgedrukt in een maximaal toelaatbare energieprestatiecoëfficiënt (EPC).

Lees meer

Energietransitie

Energietransitie is een initiatief van de rijksoverheid om over te gaan van fossiele brandstoffen naar duurzame energie.

Lees meer

ENG - Energieneutraal Gebouw

ENG, een Energieneutraal Gebouw, is de overtreffende trap van BENG, Bijna Energieneutraal Gebouw. 

Lees meer

EOL – End Of Life fase

In de End Of Life fase wordt een product gesloopt of is het onderdeel van een grotere sloopoperatie en kan het niet meer hergebruikt worden.

Lees meer

EPA – EnergiePrestatieAdvies

EPA staat voor EnergiePrestatieAdvies. Een EPA is een maatwerkadvies voor energiebesparingsmaatregelen aan bestaande woningen, woongebouwen en utiliteitsgebouwen.

Lees meer

EPBD IV - Energy Performance of Buildings Directive IV

De Energy Performance of Buildings Directive IV, ook wel EPBD IV genoemd is een Europese richtlijn voor de energieprestatie van gebouwen.

Lees meer

EPBD – Energy Performance of Buildings Directive

De Energy Performance of Buildings Directive (EPBD) is de Europese Richtlijn Energieprestatie van Gebouwen. Deze richtlijn moet leiden tot betere energieprestaties van de gebouwen in Europa.

Lees meer

EPC – Energieprestatiecoëfficiënt

Energieprestatiecoëfficiënt is het theoretisch berekende energieverbruik van een gebouw aan de hand van een genormeerde berekening.

Lees meer

EPD - Environmental Product Declaration

Een Environmental Product Declaration (EPD) is een verklaring die vergelijkbare informatie biedt over de milieu-impact van producten over de gehele levenscyclus. De verklaring is onafhankelijk geverifieerd en geregistreerd.

Lees meer

EPG – Energieprestatienorm gebouwen

De energieprestatienorm gebouwen (EPG) is de genormeerde methode om de energieprestatie van gebouwen, zowel bestaand als nieuwbouw en zowel woningbouw als utiliteitsbouw, te berekenen.

Lees meer

EPL – Energieprestatie op locatie

Energieprestatie op locatie (EPL) is een maat die het berekende verbruik aan fossiele brandstoffen van een wijk aangeeft in relatie tot een referentiegebruik.

Lees meer

EPN – Energieprestatienorm

Tot aan medio 2012 was de energieprestatienorm (EPN) de genormeerde methode om de energieprestatiecoëfficiënt (EPC) te bepalen. Nu is dat de energieprestatienorm gebouwen (EPG).

Lees meer

ESG - Environmental, Social & Governance

ESG staat voor Environmental, Social & Governance, oftewel milieu, maatschappij en bestuur. Deze drie criteria worden gebruikt om de duurzame en maatschappelijk impact van een investering of bedrijf te beoordelen.

Lees meer

ESPR - Ecodesign for Sustainable Products Regulation

De ESPR, ook wel de Ecodesign for Sustainable Product Regulations, is onderdeel van het Circular Economy Action Plan (CEAP), dat één van de belangrijkste bouwstenen is van de EU Green Deal. ESPR is als Europese regelgeving specifiek geïntroduceerd om een ecologisch ontwerp voor duurzame producten te stimuleren.

Lees meer

EU Green Deal

De Europese Green Deal is een bundel van strategieën en beleidsinitiatieven om het Europese energiesysteem te transformeren.

Lees meer

EU Renovation Wave

De Europese Unie richt zich met de Renovation Wave strategie ten aanzien van de gebouwde omgeving voornamelijk op de renovatie en grootschalige verduurzaming van huizen en gebouwen.

Lees meer

EU Taxonomie

De EU Taxonomie die op 1 januari 2022 is ingegaan, is een systeem dat de duurzaamheid beoordeelt van economische activiteiten van bedrijven, zoals kopen, verhuren en produceren. Partijen die (groene) financiële producten aanbieden, zoals banken en beleggers en grote bedrijven zijn verplicht te rapporteren welk aandeel van hun investeringen voldoen aan de EU Taxonomie.

Lees meer

Exergiewoning

De exergiewoning (of het exergiehuis) is een concept dat een lage CO2- emissie wordt bereikt door, eenvoudig gezegd, het benutten van de energiestroom die het meest geschikt is voor zijn functie, en door het benutten van energiestromen die anders zouden weglekken.

Lees meer
G

GACS – Gebouwautomatiserings- en controlesysteem

Gebouwautomatiserings- en controlesystemen (GACS) zijn gebouwoplossingen die worden ingezet om de prestatie en het energiegebruik van verschillende technische installaties in gebouwen te monitoren, aan te sturen en te optimaliseren. Een GACS speelt een belangrijke rol in het verbeteren van de energie-efficiëntie en het verminderen van de operationele kosten van een gebouw.

Lees meer

GBS - Gebouwbeheersysteem

Een gebouwbeheersysteem (GBS) is ook wel bekend als een Building Management System (BMS). Het wordt gebruikt om de technische installaties en systemen in een gebouw centraal te monitoren, beheren en aan te sturen.

Lees meer

Gebouwflexibiliteit

Gebouwflexibiliteit omvat alle eigenschappen die het mogelijk maken dat het gebouw op een duurzame en economisch rendabele wijze zijn functionaliteit behoudt. Tijdens de technische levensduur, maar ook bij veranderende behoeften en omstandigheden.

Lees meer

Gebouwpaspoort

Een gebouwpaspoort bevat gedetailleerde informatie over de gebruikte materialen van het gebouw. Dit paspoort maakt het voor vastgoedeigenaren mogelijk om de waarden van de materialen in het gebouw te herkennen, behouden en gebruiken.

Lees meer

Gebruiksfase van een circulair gebouw

De gebruiksfase van een circulair gebouw is de periode waarin het gebouw zijn gebruiksfunctie vervult.

Lees meer

Geothermie of aardwarmte

Geothermie of aardwarmte is een energiebron die gebruik maakt van warmte in de aarde. Deze warmte ontstaat in de kern van de aarde door natuurlijk radioactief verval.

Lees meer

GHG - Greenhouse Gas Protocol

Wereldwijd kader voor het meten en beheren van broekasgasemissies, oftewel greenhouse gas (GHG).

Lees meer

GOVI – Gemeentelijk omgevingsvisie

De Gemeentelijke omgevingsvisie (GOVI) is een strategisch document dat de visie, ambities en doelen van de gemeente bevat per omgevingsgebied.

Lees meer

GPR Gebouw – Gemeentelijke Praktijk Richtlijn Gebouw

Gemeentelijke Praktijk Richtlijn (GPR) Gebouw is een DuurzaamBouwen-instrument. Het zet ontwerpgegevens van woningen, kantoren en scholen om naar prestaties op het gebied van kwaliteit en duurzaamheid.

Lees meer

Green Claims Directive

De Green Claims Directive is onderdeel van het Circular Economy Action Plan (CEAP), dat één van de belangrijkste bouwstenen is van de EU Green Deal. De Europese regelgeving adresseert het belang van betrouwbare en verifieerbare informatie voor de consument.

Lees meer

GreenCalc+

GreenCalc+ is een instrument om de milieubelasting van een woning, gebouw of een wijk meetbaar en vergelijkbaar te maken.

Lees meer

Greenwashing

Het begrip greenwashing slaat op marketing- en reclame-uitingen waarbij bedrijven of organisaties zich milieuvriendelijker voordoen dan dat ze daadwerkelijk zijn.

Lees meer

Grijs water

Grijs water is licht verontreinigd afvalwater afkomstig van bad, douche, wastafel en eventueel wasmachine.

Lees meer

Groen gas

De term groen gas is een verzamelnaam voor verschillende duurzamere vervangers van aardgas.

Lees meer

Groenregeling

De groenregeling is een regeling voor groenbanken en -fondsen waarmee zij een zogeheten groenverklaring aan kunnen vragen. Hiermee is het mogelijk om duurzame projecten te ondersteunen met een lening tegen een lager tarief.

Lees meer

GWP – Global Warming Potential

GWP staat voor Global Warming Potential en is het milieueffect of de klimaatimpact van broeikasgassen, uitgedrukt in CO2- equivalent.

Lees meer

GWW – Grond- weg- en waterbouw

Grond-, weg- en waterbouw (GWW) is een afkorting die wordt gebruikt om civiele werken als wegen, bruggen, dijken en kanalen aan te duiden.

Lees meer
H

Helofyten

Een helofyt is een moerasplant die zich in de waterbodem wortelt, maar met de stengel en bladeren boven het water uitsteekt. Deze planten zijn erg geschikt om water te zuiveren.

Lees meer

Hennep

Hennep is een plant die veel goede eigenschappen bevat om te worden gebruikt als isolerend, biobased bouwmateriaal.

Lees meer

Hergebruik

Hergebruik is het opnieuw gebruiken van bouwmateriaal voor hetzelfde doel.

Lees meer

Hernieuwbaar materiaal

Materiaal geproduceerd uit een hernieuwbare grondstof. Dit is een grondstof die niet uitgeput raakt maar weer aangroeit.

Lees meer

Hernieuwbare grondstof

Met hernieuwbare grondstoffen worden grondstoffen bedoeld die op een natuurlijke manier weer aangroeien of aangevuld worden op een menselijke tijdschaal (100 jaar).

Lees meer

Het Klimaatakkoord

In het Klimaatakkoord staan afspraken tussen veel Nederlandse organisaties en bedrijven om ervoor te zorgen dat de opwarming van de aarde stopt.

Lees meer

HNN – Het Nieuwe Normaal

Het Nieuwe Normaal (HNN) is een nieuwe, gedragen standaard voor de bouwsector met haalbare en ambitieuze prestaties op het gebied van circulair bouwen.

Lees meer

Hout – duurzaam geproduceerd

Bij duurzaam geproduceerd hout gaat het om hout en houtproducten afkomstig uit duurzaam beheerde bossen die voldoen aan de minimum- eisen van de Nederlandse overheid. Dit wordt aangetoond door het FSC-keurmerk en andere keurmerken in de markt die voldoen aan de eisen.

Lees meer

HR++ glas

Hoog-Rendement glas (HR glas) is goed geïsoleerd glas dat voldoet aan een lage U-waarde. De U-waarde geeft de warmtedoorlating van het glas weer. Voor HR+ glas is de U-waarde 1,6 W/m2K, voor HR++ glas is dit 1,2 W/m2K. Een lagere U-waarde staat voor een betere isolatie.

Lees meer

HR-ketel

Een HR-ketel is een hoogrendements-, cv- of combiketel. Bij een HR-ketel zorgt een extra warmtewisselaar ervoor dat de waterdamp in de verbrandingsgassen condenseert, waarbij extra warmte vrijkomt.

Lees meer

HR-ventilatie

De HR in HR-ventilatie staat voor hoog rendement. Dit is een mechanische manier van ventileren (of gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning (WTW)).

Lees meer

HTK – Hoge Temperatuurkoeling

Een vorm van koeling waarbij voor het koelmedium een hogere temperatuur wordt gebruikt dan normaal (namelijk hoger dan of gelijk aan 16 °C).

Lees meer

Huishoudwater

Met huishoudwater wordt onzuiver leidingwater bedoeld dat gebruikt kan worden in het huishouden, bijvoorbeeld voor het doorspoelen van de wc of doen van de was, maar niet gedronken kan worden.

Lees meer

HVAC – Heating Ventilation and Air Conditioning

HVAC staat voor Heating, Ventilation and Air Conditioning, oftewel verwarming, ventilatie en airconditioning.

Lees meer
I

IAQ – Indoor Air Quality

De Indoor Air Quality (IAQ) gaat over de binnenluchtkwaliteit in en om een gebouw. Dit staat in relatie tot de gezondheid van de gebruikers.

Lees meer

IFD – Industrieel, Flexibel en Demontabel bouwen

Industrieel, Flexibel en Demontabel bouwen, ook wel IFD-bouwen, is het stimuleren van het op vernieuwende wijze toepassen van industrieel ontwikkelde en geproduceerde bouwcomponenten in nieuwe en te verbeteren woningen, utiliteitsgebouwen en constructies.

Lees meer

In-en uitschakeling klimaatinstallaties

Een type bediening waarbij het aantal bedrijfsuren van de installaties beperkt wordt. Hierbij hoort het invoeren van instellingen op basis van een vooraf bepaald tijdschema, inclusief vooraf ingestelde fase.

Lees meer

Infiltratiekrat

Een in de grond ingegraven kunststof krat, waarop de afvoer van hemelwater (afkomstig van terrein of gebouw) wordt aangesloten.

Lees meer

Inheemse beplanting

Inheemse planten zijn planten die van nature in Nederland voorkomen. De herkomst van aanplant is belangrijk voor de biodiversiteit in Nederland.

Lees meer

Initiële levensfase

De eerste fase van een product is de initiële levensfase, ofwel de productiefase van het product. In deze fase verschilt een circulair product nauwelijks van een lineair product. De fase bestaat uit onder andere productie-, transport- en montagekosten.

Lees meer

IPCC Rapport – Intergovernmental Panel on Climate Change Rapport

Het Intergovernmental Panel on Climate Change Rapport (IPCC Rapport) is een drieluik aan klimaatrapportages om overheden te informeren over het vormgeven van klimaatbeleid.

Lees meer

ISDE – Investeringssubsidie duurzame energie

Investeringssubsidie duurzame energie (ISDE) was een subsidieregeling voor particulieren en zakelijke gebruikers.

Lees meer
K

Katoen – Metisse

Katoen wordt gebruikt als biobased isolatiemateriaal, metisse bevat 85 procent katoen.

Lees meer

KEV – Klimaat en Energie Verkenning

De afkorting KEV staat voor Klimaat- en Energieverkenning. Dit is een rapport over de ontwikkelingen van uitstoot van broeikasgassen en het energiesysteem in Nederland dat eens per jaar door de overheid word uitgebracht.

Lees meer

Kg CO2-eq

Dit is de eenheid waarin klimaatimpact wordt uitgedrukt: kilogram CO2-equivalenten.

Lees meer

Klimaatadaptatie

De algemene betekenis van adaptatie is aanpassing. Nederland moet voorbereid zijn op het veranderende klimaat: van piekbuien tot droogte.

Lees meer

Klimaatgevel

Een klimaatgevel is een 'actieve' gevel die op een slimme manier gebruikt maakt van daglicht, zonnewarmte en luchtverversing om het binnenklimaat te beheersen.

Lees meer

Klimaatneutraal

Klimaatneutraal is een term die wordt gebruikt om aan te geven dat bepaalde activiteiten geen negatief effect hebben op het klimaat. Of met andere woorden, er is geen CO2-emissie.

Lees meer

Klimaatverandering 

Klimaatverandering gaat over de verandering van de patronen van het klimaat (lokaal of wereldwijd) over een langere periode. Het is een gevolg van te veel uitstoot van broeikasgassen (CO2), waardoor de temperatuur van de aarde stijgt.

Lees meer

Klimaatverdrag

In 1992 werd in Rio de Janeiro het zogenoemde Raamverdrag klimaatverandering van de Verenigde Naties gesloten, meestal aangeduid als het Klimaatverdrag. De doelstelling van dit verdrag is: het stabiliseren van de concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer op een zodanig niveau, dat een gevaarlijke menselijke invloed op het klimaat wordt voorkomen.

Lees meer

Kyoto-protocol

Het Kyoto-protocol werd in 1997 opgesteld als aanvulling op het Klimaatverdrag. In het Kyoto-protocol verbinden industrielanden zich om de uitstoot van broeikasgassen in 2008-2012 met gemiddeld 5 procent te verminderen ten opzichte van het niveau in 1990.

Lees meer
L

Laagwaardig hergebruik

Laagwaardig hergebruik is een manier van hergebruiken van (delen van) een product, waarna het nieuwe product minder kwaliteit, waarde of functie heeft.

Lees meer

Ladder van Lansink

Ladder van Lansink is de voorkeursvolgorde voor de behandeling van rest- en afvalstoffen, in 1979 ontwikkeld door het toenmalige kamerlid Lansink.

Lees meer

Lagenbenadering

In de ruimtelijke ordening wordt onderscheid gemaakt tussen drie lagen: de ondergrond, de netwerken en de occupatie.

Lees meer

LCA – Levenscyclusanalyse

In een levenscyclusanalyse worden de milieueffecten van alle processen en grondstoffen uitgerekend die nodig zijn om een product toe te passen gedurende de levensduur van het product.

Lees meer

LCC – Life Cycle Costing

Met een Life Cycle Costing analyse worden de totale kosten van een investering in kaart gebracht. Het gaat bij een LCC-analyse niet alleen om investeringskosten, maar ook de kosten van instandhouding en soms ook voor onderhoud, vervanging en sloop.

Lees meer

LEED

De afkorting LEED staat voor Leadership in Energy and Environmental Design. Het LEED Green Building Rating System werd ontwikkeld door de United States Green Building Council (USGBC).

Lees meer

Leem

Leem is een grondsoort en biobased bouwmateriaal. Het is een samenstelling van zand, klei en silt. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt in de constructie van een dragende muur, als stuc of verf.

Lees meer

Lente-akkoord 2.0 Circulair Industrieel Bouwen

Het Lente-akkoord 2.0 Circulair Industrieel Bouwen is een coalitie van brancheverenigingen. De vereniging wil de komend jaren, samen met haar koplopers, aansprekende woningbouwprojecten starten die circulair en schaalbaar zijn.

Lees meer

Level(s)

Level(s) biedt een framework voor het meten van duurzaamheidsaspecten volgens uniforme methodieken. Het framework heeft een reeks gemeenschappelijke indicatoren en meetwaarden.

Lees meer

Levenscyclus

De levenscyclus voor een gebouw gaat van het delven van grondstoffen, productie van (bouw)materialen, transport en realisatie van een bouwerk, het gebruiken (consumptie), tot sloop en verwerken van het afval of hergebruik van materialen en grondstoffen.

Lees meer

Levensduurfase

Als een product in gebruik wordt genomen, begint de levensduurfase of de gebruiksfase. In deze fase worden er kosten gemaakt om het product voor een bepaalde periode van levensduur volledig operationeel te krijgen en te houden. Dit zijn de zogenaamde onderhoudskosten.

Lees meer

Lineair model

Het model waarop onze huidige economie op is gebaseerd: take-make-waste (grondstoffen delven, omvormen tot producten, consumeren en uiteindelijk vernietigen).

Lees meer

Lisdodde

De lisdodde is een plant die wordt gebruikt als biobased bouwmateriaal. De sigaarvormige plant bevat kleine luchtkamers en werkt daarom goed als isolatiemateriaal.

Lees meer

LMS - Lichtmanagementsysteem

Een lichtmanagementsysteem (LMS) is een systeem dat de verlichting in een gebouw of ruimte beheert en optimaliseert.

Lees meer

Losmaakbaarheid

De losmaakbaarheid van een gebouw is de mate waarin de materialen of elementen ervan op alle schaalniveaus zo makkelijk mogelijk uit elkaar te halen zijn, zonder het element zelf of de omgeving te beschadigen. 

Lees meer

LTV – Lage Temperatuur Verwarming

LTV is de afkorting voor Lage Temperatuur Verwarming en is een verwarmingstechniek.

Lees meer
M

Materiaalgebonden emissies

Materiaalgebonden emissies zijn de hoeveelheid CO2-emissies stoffen die vrijkomt bij het produceren en verwerken van materialen tot producten, en de CO2-uitstoot die het bouwproces zelf veroorzaakt.

Lees meer

Materiaalpiramide voor de bouw

Gebaseerd op de voedselpiramide, is er een materiaalpiramide voor de bouw gemaakt. De piramide laat de milieu-impact zien van bouwmaterialen.

Lees meer

Materiaalrecycling

Het opnieuw (laagwaardig) gebruiken van het materiaal van een product in dezelfde of een andere toepassing.

Lees meer

Materialenpaspoort

Het materialenpaspoort is een digitaal document met alle eigenschappen van een gebruikt materiaal. Bijvoorbeeld herkomst, manier van werven/oogsten en doel van gebruik.

Lees meer

Menggranulaat

Een mengsel van betongranulaat en metselwerkgranulaat dat tenminste 50 procent beton bevat.

Lees meer

MEP – Regeling Milieukwaliteit Elektriciteitsproductie

Regeling Milieukwaliteit Elektriciteitsproductie (MEP): stimulering van de productie van duurzame elektriciteit in Nederland. Met de MEP ontvangt de producent voor een periode van - in principe - tien jaar een vast bedrag per aan het net geleverde kilowattuur (kWh) elektriciteit'.

Lees meer

Metselwerkgranulaat

Gebroken steenachtig materiaal uit bouw- en sloopafval (BSA) dat voornamelijk uit gebroken metselwerk bestaat.

Lees meer

MFA – Material flow analysis

Material flow analysis is een wetenschappelijke beoordelingsmethode die het logistieke proces van materiaal in beeld brengt.

Lees meer

MIA – Milieu-investeringsaftrek

De MIA, Milieu-investeringsaftrek, is een fiscaal voordeel, waarmee de overheid ondernemers stimuleert te investeren in milieuvriendelijke en innovatieve bedrijfsmiddelen.

Lees meer

Microklimaat

Het locale klimaat dat kan afwijken van het regionale of landelijke klimaat door geografische eigenschappen, maar ook door menselijke invloeden zoals bebouwing. Binnen de microklimaatzone kunnen bijvoorbeeld de hoeveelheid neerslag, windsterkte, temperatuur en verschillen van het regionale klimaat.

Lees meer

Milieu-impact

Met milieu-impact wordt de invloed bedoeld van menselijk handelen op het milieu, de natuur en de omgeving. Dit kan zowel positief als negatief zijn.

Lees meer

Milieu-impactcategorie

Binnen de levenscyclusanalyse (LCA) wordt gesproken over milieu-impactcategorieën. Een impact-categorie onderscheidt verschillende groepen emissies met één effect op het milieu.

Lees meer

Minimum safeguards

Een van de drie onderdelen waaraan een economische activiteit moet voldoen binnen de EU Taxonomie.

Lees meer

Mitigatie

De algemene betekenis van mitigatie is verzachting, of vermindering. Mitigatie is een veel gebruikte term in verband met het veranderende klimaat.

Lees meer

MJOP - Meerjaren Onderhoudsplan

Een Meerjaren Onderhoudsplan geeft een overzicht van het te verwachten onderhoud en de kosten voor een gebouw. Doorgaans over een periode van vijf tot tien jaar. 

Lees meer

MKI – Milieukostenindicator

Met een levenscyclusanalyse worden de milieueffecten van een materiaal, product of bouwwerk uitgerekend.

Lees meer

Module B6

Module B6 is een onderdeel van de levenscyclusanalyse-methode (LCA). De onderdelen zijn verdeeld in A, B, C, D. Module B6 gaat over operationeel energiegebruik.

Lees meer

Module D

Module D is een van de vier onderdelen van de levenscyclusanalyse-methodiek (A, B, C, D).

Lees meer

MPG – Milieuprestatie Gebouw

De Milieuprestatie Gebouw (MPG) van een gebouw is de som van de schaduwkosten van alle toegepaste materialen in een gebouw.

Lees meer

MTR – Maximaal Toelaatbaar Risico

Het Maximaal Toelaatbaar Risico (MTR) wordt gebruikt om bijvoorbeeld aan te geven hoeveel van een bepaalde toxische (giftige) of schadelijke stof in oppervlaktewater mag voorkomen om niet een ontoelaatbaar gezondheidsrisico te lopen of negatief effect op het milieu te creëren.

Lees meer

MVO – Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Bij Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) houdt de organisatie rekening met de omgeving: de sociale, ecologische en economische impact van hun activiteiten.

Lees meer

Mycelium

Mycelium is een biobased bouwmateriaal dat bestaat uit een wortelnetwerk van schimmeldraden.

Lees meer
N

Natuurinclusiviteit

Bij natuurinclusiviteit worden natuur en milieu meegenomen als onderdeel van de gebouwde omgeving.

Lees meer

Nederlandse circulariteitsindex

De circulariteitsindex van INSIDE/INSIDE gaf inzicht in het percentage hergebruikte grondstoffen/materialen en de her te gebruiken grondstoffen/materialen van een product of materiaal.

Lees meer

Netbalancering

Met netbalancering stem je de levering van elektriciteit op het net af op de vraag naar elektriciteit.

Lees meer

Netcongestie

Bij netcongestie is er meer vraag naar elektriciteit dan er op dat moment geleverd kan worden. Andersom komt ook voor. Op sommige momenten is het aanbod van (hernieuwbare) energie groter dan de vraag naar energie. 

Lees meer

NFRD – Non-Financial Reporting Directive

NFRD betekent Non-Financial Reporting Directive. Deze wetgeving verplicht grote bedrijven (van o.a. meer dan 500 medewerkers) te rapporteren over hun activiteiten op sociale en ecologische aspecten en uitdagingen.

Lees meer

NGO – Non-gouvernementele organisatie

Een non-gouvernementele organisatie (ngo) is een organisatie zonder winstoogmerk (non-profit) die zich inzet voor een maatschappelijke zaak en voor inkomsten onafhankelijk is van de overheid.

Lees meer

Niet-hernieuwbare grondstof

Niet-hernieuwbare grondstoffen zijn natuurlijke grondstoffen die na oogsten niet meer teruggroeien of worden aangevuld op een menselijke tijdschaal (100 jaar).

Lees meer

NMD – Nationale Milieudatabase

De Nationale Milieudatabase is een database die wordt gebruikt voor het berekenen van de milieuprestatie van gebouwen en/of bouwproducten.

Lees meer

No net land take

Met no net land take wordt een EU-doelstelling bedoeld om het netto ruimtebeslag voor nieuwe economische activiteiten terug te dringen tot nul in 2050.

Lees meer

NOVI – Nationale Omgevingsvisie

De Nationale Omgevingsvisie (NOVI) is de langetermijnvisie die het Rijk heeft op de Nederlandse leefomgeving, waar klimaatadaptatie, energietransitie en duurzaamheid (circulariteit) onderdeel van zijn.

Lees meer

NTA 8800

NTA 8800 is de rekenmethode achter Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) en energielabels voor de bepaling van de energieprestatie van een gebouw.

Lees meer

Nul op de meter project

Als het energiegebruik van een gebouw (woning, gebouw, wijk, kunstwerk, etc.) over een jaar gemeten tenminste nul is.

Lees meer
P

Paris Proof

Paris Proof is een gebouwde omgeving die past binnen de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs. Dat betekent dat het energiegebruik van bestaande gebouwen met tweederde omlaag moet en dat we bouwen en renoveren binnen het CO2-budget.

Lees meer

Paris Proof Commitment

Het Paris Proof Commitment is een verklaring van producenten, bouwers, architecten, ontwikkelaars, beleggers, investeerders, vastgoedeigenaren, adviseurs en kennispartijen om zich gezamenlijk in te zetten voor een gebouwde omgeving binnen de operationele en materiaalgebonden Paris Proof-grenswaarden.

Lees meer

Passief huis

Een huis (woning of utiliteitsgebouw) met een zeer laag energiegebruik en een goed binnenklimaat, zowel in de winter als in de zomer, zonder traditioneel verwarmings- of koelsysteem.

Lees meer

Passief ontwerp

Een ontwerp van een gebouw waarbij de focus ligt op het verlagen van de gebouwgebonden energievraag. Dit gebeurt door passieve ontwerptechnieken en het stimuleren van energiegebruik met een lage milieu-impact.

Lees meer

Passieve zonne-energie

Benutting van zonnestraling voor de directe verwarming van ruimten.

Lees meer

PCR – Productcategorie regels

Productcategorie regels (PCR) zijn regels en richtlijnen die nodig zijn voor de Environmental Product Declarations (EPD).

Lees meer

PPm-indicator

PPm-indicator staat voor Paris Proof materiaalgebonden indicator. Het rekenprotocol Paris Proof materiaalgebonden stelt partijen uit de keten in staat om te rekenen met de CO2-impact van hun nieuwbouw- en renovatieprojecten aan de hand van hun MilieuPrestatie Gebouwen-berekeningen.

Lees meer

Primaire grondstof

Een primaire grondstof is een natuurlijk materiaal dat niet wordt aangepast voor gebruik. Denk bijvoorbeeld aan olie, gas of steen.

Lees meer

Producthergebruik

Producthergebruik in de bouw is het opnieuw (hoogwaardig) gebruiken van bouwproducten, zonder dat er een extra bewerking plaatsvindt (uitgezonderd schoonmaken of kleine reparatie).

Lees meer

Productkaart

Een productkaart bevat alle informatie rondom een product met betrekking tot materialen, herkomst, levensduur en de milieu-impact per fase in de levenscyclus.

Lees meer

PROVI – Provinciale omgevingsvisie

In de Provinciale omgevingsvisie (PROVI) staan de missie, visie en doelen van een gemeente op gebied van de leefomgeving. De PROVI helpt bij het afwegen van belangen en nemen van beslissingen.

Lees meer

PV-cellen en -paneel – Fotovoltaïsche cellen en paneel

Fotovoltaïsche cellen of panelen; ook wel zonnepanelen genoemd.

Lees meer
R

R-principes

Bij circulair bouwen worden de R-principes gebruikt om verschillende strategieën aan te geven, waarbij R1 de meest circulaire aanpak is.

Lees meer

R-waarde

De R-waarde geeft de isolatie- of warmtewaarde van een isolatiepakket weer, uitgedrukt in m2K/W.

Lees meer

Radon

Radon is een radioactief edelgas dat niet te zien, ruiken of proeven is, maar wel meetbaar is met speciale apparatuur.

Lees meer

Rapport van de Club van Rome

De Club van Rome bestond uit vooraanstaande internationale wetenschappers. De publicatie van het Rapport bracht het denken over de eindigheid van voorraden op de politieke agenda.

Lees meer

Rc-waarden

De Resistance-waarde (Rc-waarde) zegt iets over de isolatiewaarde van een (spouw)muur, vloer of beglazing. Een hoge Rc-waarde geeft een betere isolatie weer.

Lees meer

Recycling

Recycling is een circulaire strategie uit het 10-R model (of de 10-R ladder). Recycling staat voor verwerking en hergebruik van materialen.

Lees meer

RED – Renewable Energy Directive

Renewable Energy Directive is een richtlijn van het Europees Parlement en Raad ter bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen.

Lees meer

Referentielevensduur

De referentielevensduur is de geschatte levensduur van een product, bouwconstructie of object waarbinnen het moet voldoen aan de gestelde kwaliteitseisen.

Lees meer

Renovatiestandaard

De renovatiestandaard is een overheidsrichtlijn voor de energieprestatie van utiliteitsgebouwen. Het is een vrijwillige richtlijn uitgedrukt in energielabel A met 2 of 3 plusjes, afhankelijk van de functie. Een gebouw dat aan de renovatiestandaard voldoet, en gasloos is, is klaar voor de wetgeving van 2050.

Lees meer

Restwaarde

De restwaarde is de geschatte opbrengst die van een product of materiaal overblijft aan het einde van de levensduur.

Lees meer

Riet

Riet kennen we als biobased bouwmateriaal in de vorm van dak- of gevelbedekking. Na het oogsten groeit riet weer vanzelf aan en is dus een hernieuwbare grondstof.

Lees meer

Robuustheid van bouwmaterialen

De robuustheid van bouwmaterialen is een BREEAM-NL beoordelingsrichtlijn. Het gaat om het optimaal toepassen van robuuste materialen, minimaliseren van de vervangingsfrequentie en adequate bescherming van blootgestelde gebouwdelen en onderdelen van de projectlocatie.

Lees meer

Routekaarten

Routekaarten, ook wel roadmaps, geven aan welke stappen en besluiten genomen moeten worden op weg naar Parijs en naar 2030 en 2050.

Lees meer
S

Salderen

Het terugleveren van elektriciteit aan het net. Dit kan bijvoorbeeld als zonnepanelen meer energie opleveren dan er wordt verbruikt.

Lees meer

Schaduwkosten

Met schaduwkosten wordt de milieu-impact van gebouwen of producten met speciale berekeningen uitgedrukt in geld.

Lees meer

Schapenwol

Schapenwol is een biobased bouwmateriaal dat gebruikt wordt voor isolatie.

Lees meer

Schoorsteenprincipe

Het schoorsteenprincipe gaat over wie er verantwoordelijk is voor de uitstoot van CO2. Volgens het principe is de sector die de CO₂ uitstoot (daar waar de schoorsteen staat) verantwoordelijk.

Lees meer

Scope 1

De directe emissies afkomstig van bronnen die worden beheerd of onderdeel zijn van de organisatie.

Lees meer

Scope 2

De indirecte emissies afkomstig van het opwekken van ingekochte energie, stoom, hitte en koeling.

Lees meer

Scope 3

De emissies die een indirect gevolg zijn van de activiteiten van een organisatie, oftewel emissies in de keten.

Lees meer

SDG – Sustainable Development Goals

SDG staat voor Sustainable Development Goals, ook wel de Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Deze zeventien doelen zijn in 2015 door alle landen van de Verenigde Naties vastgesteld. Het doel van de SDG is om in 2030 een duurzamere wereld te hebben.

Lees meer

Secundair materiaal

Secundaire bouwmaterialen zijn gedemonteerde materialen, veelal afkomstig uit sloopprojecten, die opnieuw worden gebruikt.

Lees meer

Secundiare grondstoffen

Secundiare grondstoffen zijn herwonnen, herbruikbare grondstoffen, ook wel stoffen gewonnen uit eerder toegepaste grondstoffen. Ze zijn ingezameld, gescheiden, gesorteerd, geprepareerd of bewerkt en tenslotte verwerkt.

Lees meer

Sedumdak

Sedum is een soort vetplant. Een sedumdak is één van de uitvoeringsmogelijkheden van een vegetatiedak, ook wel groendak of begroeid dak genoemd.

Lees meer

SFDR – Sustainable Finance Disclosure Regulation

De Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) is een verordening (overheidsbesluit) die in 2021 intrede vond.

Lees meer

Sociale cohesie

Het begrip sociale cohesie (samenhang) duidt op de sterkte van sociale banden binnen een samenleving.

Lees meer

Sociale Duurzaamheid

Sociale duurzaamheid gaat over duurzame ontwikkelingen die ervoor zorgen dat de toekomstige generatie niet in de problemen komt.

Lees meer

Split incentive

Split incentive heeft betrekking tot verhuurders en huurders van een (commercieel) gebouw. Het gaat over de duurzame investering(en) die een verhuurder doet waarbij de financiële voordelen voor de huurder zijn, die heeft bijvoorbeeld een lagere energierekening.

Lees meer

SRI – Smart Readiness Indicator

De Smart Readiness Indicator (SRI) is een richtlijn die is geïntroduceerd in het kader van de Europese Energy Performance of Buildings Directive (EPBD). Het doel van de SRI is om de energieprestaties van gebouwen in Europa te verbeteren en de weg vrij te maken voor een CO2-arme gebouwde omgeving. Het is een belangrijk instrument om de integratie van slimme technologieën in gebouwen te bevorderen.

Lees meer

Stappenplan

Het stappenplan gaat over de zes verduurzamingsstappen tot een Paris Proof gebouw.

Lees meer

Stro

Stro is een biobased bouwmateriaal wat goed gebruikt kan worden voor isolatie van gebouwen. Het werkt brandwerend, heeft een lange levensduur en is een hernieuwbare grondstof.

Lees meer

Systeemgrenzen

De levenscyclus van een gebouw is verdeeld over verschillende levensfases, de systeemgrenzen.

Lees meer

Systemen voor afstemming vraag- en aanbod elektriciteit (Beheer van de energievraag)

Beheer van de energievraag refereert naar maatregelen om de vraag van de consument naar elektriciteit aan te passen aan het aanbod van opgewekte elektriciteit.

Lees meer
T

TCB – Transitieteam Circulaire Bouweconomie

In 2018 is de Transitieagenda Circulaire Bouweconomie (CBE) opgesteld als vervolg op het Grondstoffenakkoord uit 2017 en het Rijksbrede programma ‘Nederland circulair in 2050’.

Lees meer

TCO – Total Cost of Ownership

Total Cost of Ownership (TCO) is een benaderingswijze waarbij, naast de stichtingskosten, ook gekeken wordt naar de financiële gevolgen van andere gemaakte keuzes in de ontwerpfase van gebouwen.

Lees meer

Technische kringloop

Een kringloop gericht op het (gedeeltelijke) hergebruik van producten en materialen die niet biologisch afbreekbaar zijn.

Lees meer

Thermische weerstand

Thermische weerstand is een ander woord voor warmteweerstand, ook wel R-waarde.

Lees meer

Totale dakoppervlak en andere geschikte ruimten op het perceel

Dit is de optelsom van het oppervlak van de asset en het perceel. Buitenruimtes waar zonlicht wenselijk is voor ecologisch waarde of het verblijven van mensen mogen uitgesloten worden. Bijvoorbeeld een speeltuin of plantsoen.

Lees meer

TPAC

TPAC staat voor Timber Procurement Assessment Committee. Dit is een commissie die verschillende houtcertificeringskeurmerken toetst op inkoopcriteria zoals bijvoorbeeld duurzaam bosbeheer.

Lees meer

Transitie

Een transitie is een structurele verandering van de maatschappij, die het resultaat is van op elkaar ingrijpende en elkaar versterkende grootschalige technologische, economische, ecologische, sociaal-culturele en institutionele ontwikkelingen.

Lees meer

Trias Energetica

Trias Energetica is een strategie voor zo duurzaam mogelijke energievoorziening, ontwikkeld door TU Delft (C. Duijvesteing) en gebaseerd op de Trias Ecologica.

Lees meer

Triple P

Triple P staat voor People - Planet - Profit/Prosperity. De term Triple P komt voort uit het concept van de triple bottom-line zoals uitgewerkt door John Elkington in zijn boek Cannibals with Forks (Elkington,1998).

Lees meer
W

Wadi

Een wadi is een voorziening voor de infiltratie van regenwater. Het is een laagte waarin het regenwater zich kan verzamelen en in de bodem kan infiltreren. Meestal is een wadi beplant met gras of biezen.

Lees meer

Warmtenet

Een warmtenet is een ondergrondse verbinding van leidingen die warm water vervoeren naar gebouwen en huizen. Een ander woord hiervoor is stadsverwarming.

Lees meer

Warmtepomp

Een warmtepomp onttrekt warmte aan een bron, bijvoorbeeld grondwater, verhoogt de temperatuur en staat die hogere temperatuur weer af aan een ruimte.

Lees meer

Warmteweerstand

De warmteweerstand zegt iets over de isolatie van een constructie, bijvoorbeeld de vloer of gevel. We noemen dit ook wel R-waarde, deze wordt uitgedrukt in m2K/W. Een hoge R-waarde betekent goede warmteweerstand, dus goede isolatie.

Lees meer

Waterbesparing

Beperking van het gebruik van drinkwater is een van de doelstellingen van duurzaam bouwen, omdat het bereidingsproces van schoon water steeds kostbaarder wordt. Voor dat bereidingsproces zijn chemicaliën nodig, maar ook energie, gebouwen en ruimte.

Lees meer

Waterkwaliteit

Een kwaliteitsfactor die vooral bij de stedenbouw van belang is. De waterkwaliteit geeft de chemische en microbiologische samenstelling van grond- en oppervlaktewater.

Lees meer

WEii – Werkelijke Energie intensiteit indicator

WEii staat voor Werkelijke Energie intensiteit indicator: kortweg het energiegebruik van een gebouw in kWh/m². WEii geeft eenvoudig aan hoe een gebouw presteert.

Lees meer

WENG – Werkelijk Energieneutraal Gebouw

Aan de nieuwbouw zijn BENG-eisen gekoppeld (Bijna Energieneutrale Gebouwen), waardoor operationele emissies daar voor een groot gedeelte al onder de aandacht zijn. Door DGBC wordt daarnaast gestreefd naar een Werkelijk Energieneutraal Gebouw (WENG).

Lees meer

WGBC – World Green Building Council

De World Green Building Council (WorldGBC) is een internationaal non-profit netwerk van Green Building Councils wereldwijd en zet zich in voor een duurzame gebouwde omgeving. Dutch Green Building Council (DGBC) is onderdeel van WorldGBC.

Lees meer

Witte vlekkenproject

Met het Witte Vlekken project wil Stichting Nationale Milieudatabase (NMD) het aantal categorie-1 en -2 milieuverklaringen vergroten.

Lees meer

WKK – Warmtekrachtkoppeling

Naast de klassieke levering van elektriciteit en warmte is het ook mogelijk om warmte en elektriciteit gelijktijdig lokaal te produceren: een motor drijft een generator aan voor de productie van elektriciteit; de vrijkomende warmte wordt gebruikt voor verwarming. We spreken dan van warmtekrachtkoppeling of WKK.

Lees meer

WKO – Warmte-/koude-opslag

Het opslaan van warmte of koude ten behoeve van respectievelijk verwarming of koeling, bijvoorbeeld van (tap)water of een gebouw.

Lees meer

WLC – Whole Life Carbon

De totale CO₂-uitstoot van de gebouwde omgeving: materiaalgebonden emissies + operationele emissies.

Lees meer

WTW – Warmteterugwinning

Warmteterugwinning (WTW) is een algemeen principe waarbij de warmte van afgevoerde lucht, water (of eventueel een ander medium) wordt overgedragen aan verse, nog niet opgewarmde lucht of water.

Lees meer