“Met de huidige manier van bouwen snoepen we ons carbon budget binnen zeven jaar op; we kunnen er niet meer van weg kijken"

De CO2-impact van een gebouw is meer dan alleen de impact door het energiegebruik. Ook de CO2-impact van materialen telt mee. Het Europese BuildingLife programma zet dit op de agenda en werkt met een maximaal CO2-budget voor gebouwen: Whole Life Carbon. Verschillende ambassadeurs maken zich hard voor deze aanpak, onder wie Thomas Wellink, Senior Adviseur Duurzaam & Innovatief Bouwen bij Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

BUILDINGLIFE Spotlight #10

Wat doe je daar precies?

Als Senior Adviseur Duurzaam & Innovatief Bouwen werk ik met een team van experts aan de randvoorwaarden van duurzaam bouwen en ondersteun ik namens RVO het Transitieteam Circulaire Bouweconomie. Met vertegenwoordigers van overheden, de bouw en GWW-sector wordt gewerkt aan de route naar volledig circulair in 2050.

Was je altijd al bezig met duurzaamheid?

Toen ik afstudeerde aan de TU Delft en mijn eerste werkervaring opdeed als architect waren de vooruitzichten voor jonge architecten somber. De omzet van de bouwsector kromp in 2010 met bijna 20 procent ten opzichte van 2008. Het ministerie van VROM werd in hetzelfde jaar opgeheven en de woningbouwopgave leek in politiek Den Haag opgelost. Dus nee, door de omstandigheden, niet meteen…

Maar ik vond het altijd al fantastisch om te werken aan de schoonheid en leefbaarheid van een gebouw of stukje stad. Aan de ene kant vanuit het perspectief van de gebruiker, aan de andere kant vanuit de ogen van een willekeurige passant. Door de jaren ging ik mij steeds meer bezig houden met duurzaamheid en heb ik in 2019 de overstap gemaakt naar de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Als uitvoeringsorganisatie zijn we actief op het gebied van duurzaam, agrarisch, innovatief en internationaal ondernemen.

Wat motiveerde je om #BuildingLife Ambassadeur te worden?

Grote transities hebben vaak de eigenschap dat ze niet zo snel gaan. Dat geldt ook voor de transitie in de bouw waarin de hele keten moet bijsturen om het gewenste resultaat te bereiken. Je spreekt dan ook eerder over een evolutie dan dat je spreekt van een revolutie in de bouw.

De budgetbenadering die wordt gehanteerd voor de Whole Life Carbon aanpak was een eyeopener voor mij en een duidelijke call-to-action. Het inzicht dat de huidige manier van bouwen ons carbon budget binnen zeven jaar opsnoept maakt dat je niet meer kan weg kijken. De vraag die daarbij past is; hoe kunnen we als bouwsector in plaats van het probleem te zijn, bijdragen aan de oplossing voor de enorme CO2-uitstoot met alle klimaatgevolgen van dien? BuildingLife is een beweging in de bouwsector die klimaatverandering serieus neemt en daar ook naar wil handelen. Het is een beweging waar ik mij graag voor wil inzetten.

Op welke manier draagt Transitieteam Circulaire Bouweconomie bij aan de verduurzaming van de gebouwde omgeving?

Het Transitieteam heeft als einddoel een bouweconomie die volledig circulair is in 2050. Dit betekent dat we er dan in slagen om te voorzien in de sociaaleconomische behoeften aan huisvesting en infrastructuur zonder daarbij de draagkracht van de aarde te overschrijden in de vorm van uitputting, CO₂-uitstoot, vervuiling, biodiversiteitsverlies en andere milieuschade. Hierbij is er geen sprake van afwenteling in de tijd, naar andere landen of verlies van andere sociaaleconomische waarden, zoals leveringsrisico’s, ten gevolge van de circulaire bouweconomie. Dit is een lonkend perspectief en levert een enorme bijdrage aan onze kwaliteit van leven. Maar dan nog de weg ernaar toe. Er is al volop kennis en de nodige ervaring in de markt op het gebied van circulair bouwen. De DGBC-partners en de verschillende BREEAM-NL projecten zijn daar een voorbeeld van. Maar de grote beweging in de markt moet nog komen om in 2050 een bouweconomie te hebben zonder negatieve milieu-impact.

Het Transitieteam heeft het ambitieuze doel gesteld dat alle bouwwerken in 2050 een MPG/MKI van nul hebben. Dat betekent dat we een heel duidelijk advies richting de rijksoverheid formuleren over hoe we daar denken te komen. Hoe we daar komen is niet opzichzelfstaand voor het Transitieteam. Alleen in partnerschap met rijksoverheid, medeoverheden, marktpartijen, opdrachtgevers, kenniswereld en belangrijke initiatieven als BuildingLife kunnen we de doelen realiseren. Waarbij de taak van het Transitieteam is om te coördineren, aan te sturen en overzicht te houden.

Welke elementen zijn belangrijk met het oog op Whole Life Carbon?

Het primaire doel van Whole Life Carbon is het reduceren van CO2-uitstoot in de bouw. De milieu-impact van een gebouw wordt voor 40-60% bepaald door CO2-uitstoot. We weten dat klimaatverandering speelt van nu tot pakweg 2050 of iets daarna. Na die periode zal onze uitstoot van broeikasgassen tot (bijna) 0 moeten zijn gedaald. Het stikstofdossier leert ons dat we moeten handelen naar de urgentie. Een focus in het bijzonder op reductie van CO2-uitstoot en het tegengaan van klimaatverandering waardeer ik enorm, want het helpt in het formuleren van doelstellingen en het aanbrengen van de nodige versnelling vanuit koplopers.

Dat neemt niet weg dat we integraal naar de bouwopgave moeten blijven kijken en afwenteling naar andere milieu-indicatoren moeten voorkomen. Ter illustratie, de reductie van CO2-uitstoot moet niet leiden tot een toename van het gebruik van toxische stoffen. Om te komen tot een volledig circulaire bouweconomie zullen we ook aandacht moeten hebben voor biodiversiteitsverlies, vervuiling en andere milieuschade.

Wat is je advies aan andere partijen die met de Whole Life Carbon aanpak aan de slag willen gaan?

Omarm het budgetdenken en sluit je aan bij de BuildingLife beweging. De bouwsector is conservatief. Wees niet bang om fouten te maken, maar maak ze wel bewust en leer ervan. Sometimes you win, sometimes you learn.

Meewerken aan Whole Life Carbon

Wil je bijdragen aan de nationale Whole Life Carbon Roadmap? Meld je dan aan om mee te werken aan de Whole Life Carbon aanpak, wellicht zelfs als Ambassadeur, of lees hier meer over het #BuildingLife project.

Gerelateerd

Building Life ambassadeur Sven ’t Hart is junior adviseur bij adviesbureau Merosch.

'CO2-gestuurd bouwen is nog een relatief onbekend onderwerp'

Intentieverklaring markeert een samenwerking tussen 14 vooraanstaande ketenpartners uit de ontwerp-, techniek- en bouwsector, gericht op de praktijktoets Milieuprestatie Gebouwen (MPG).

Unieke samenwerking tussen ketenpartners voor Praktijktoets MPG

Adviesbureau De Groene Jongens adviseert bedrijven en gebouweigenaren bij hun verduurzamingsprocessen.

Duurzaamheid als hoogste doel: adviesbureau De Groene Jongens wil altijd meer impact maken