Gemeentehuis Land van Cuijk: Duurzame combinatie van renovatie en nieuwbouw
De uitdaging: realiseer een zo duurzaam mogelijk gemeentehuis waar medewerkers activiteitgericht kunnen (samen)werken en bezoekers zich welkom voelen, binnen budget en met een strakke planning.
Op 1 januari 2022 fuseerden de gemeenten Boxmeer, Cuijk, Sint Anthonis, Mill en Sint Hubert en Grave tot de nieuwe gemeente Land van Cuijk. Met de opening van het vernieuwde gemeentehuis in Boxmeer is er sinds dit voorjaar ook sprake van één gezamenlijke locatie. HEVO begeleidde het project vanaf de visie en haalbaarheid (scenariostudie) tot en met de uiteindelijke realisatie. Mark Janssen van Gaal, Joost van Diemen en Tim Mechielsen vertellen over het proces en de succesfactoren die daarin een rol speelden.
Van links naar rechts: Tim Mechielsen, projectleider en adviseur bij HEVO, Mark Janssen van Gaal, wethouder Ruimtelijke ontwikkeling en Landbouw gemeente Land van Cuijk en Joost van Diemen, (senior) projectleider ruimtelijke en vastgoedprojecten gemeente Land van Cuijk.
Scenario’s onderzoeken
Eerst werd er een uitgebreide scenariostudie gedaan om de visie te bepalen en de haalbaarheid te onderzoeken. Uiteindelijk bleven er drie opties over: renovatie en uitbreiding van het gemeentehuis in Cuijk, renovatie en uitbreiding van het gemeentehuis in Boxmeer en een nieuwbouwscenario. ‘We krijgen vaak uitbreidingsvragen, maar uiteindelijk wordt er bijna nooit voor dat scenario gekozen’, zegt Tim Mechielsen. ‘Dat maakt dit een bijzondere casus.’ Joost van Diemen vult aan: ‘Je zou denken dat renovatie en uitbreiding van een bestaand gebouw duurder is dan volledig nieuw bouwen ergens in een weiland. Maar dat is niet zo. Met behulp van een multicriteria-analyse pelden we de verschillende scenario’s af. Het aanpakken van het gemeentehuis in Boxmeer bleek de beste optie.’
Geen hoofdpijndossier
Na de vaststelling van het huisvestingsscenario werd door HEVO een ruimtelijk, functioneel en technisch Programma van Eisen opgesteld. Dat vormde de basis voor het benodigde krediet van de gemeenteraad. Uiteindelijk is het project – ondanks enkele verrassingen bij de renovatie – binnen budget opgeleverd. ‘Dat is voor een bestuurder weer een hoofdpijndossier minder’, aldus Mark Janssen van Gaal: ‘Je moet als gemeente investeren in een goede partner en je laten adviseren. Als het aan de voorzijde niet goed wordt geregeld, leidt dit uiteindelijk tot problemen aan de achterzijde. Vaak wordt er te vroeg budget aangevraagd en moet men later terug om meer geld te vragen. Samen met HEVO zorgden we eerst voor een goed verhaal en gingen we toen pas naar de raad.’
Speelruimte creëren
Kritisch omspringen met budget betekent ook werken met must-haves en ‘nice-to-haves’. Zo werd de beslissing over het in uitvoering brengen van een duurzaam grijswatersysteem zo lang mogelijk uitgesteld. Dit om te kijken of er voldoende financiële ruimte zou overblijven. Joost van Diemen licht toe: ‘Het zat in de raming, maar met een Europese aanbesteding weet je nooit waar je uitkomt. Op deze manier konden we, indien nodig, ruimte creëren.’ Mark Janssen van Gaal haakt in: ‘We wilden het vertrouwen dat we van de gemeenteraad kregen waarmaken, en dus binnen budget blijven. Met dank aan HEVO en het interne team konden we op het scherpst van de snede kijken naar meer- en minderwerk, dat vond ik echt mooi om te zien.’
Duurzaamheidswens
De duurzaamheidsambitie stopte zeker niet bij het grijswatersysteem. De uitbreiding is energieneutraal en de bestaande bouw is opgewaardeerd naar BENG (bijna energieneutraal), de huidige standaard. Bovendien is er gebouwd volgens de WELL-principes (focus op gezondheid en welzijn, en dat op tien domeinen: lucht, water, voeding, licht, beweging, thermisch comfort, geluid, materialen, geest en samenleving). Dit kwam onder andere tot uiting in de toegankelijkheid van het gebouw voor zowel bezoekers als medewerkers, het stimuleren van beweging, het hergebruik van water etc. ‘Het was fijn om steun van de politiek te hebben om duurzaamheidsmaatregelen uit te kunnen voeren’, vertelt Mark Janssen van Gaal. ‘Die investering verdienen we terug door kosten te besparen dankzij duurzame maatregelen. Ik ben er erg trots op dat 90% van de geoogste materialen is hergebruikt: 70% in het gebouw en de rest in de regio.’ Voorbeelden zijn de houten plafondafwerking die opnieuw is gebruikt als wandbekleding in de raadzaal en de kozijnen van de binnendeuren die 1-op-1 zijn hergebruikt. Joost van Diemen vult aan: ‘Daarnaast zijn we van het gas af, zijn er extra zonnepanelen en een warmtekoudeopslag toegevoegd en is er een groene wand gecreëerd die zorgt voor meer biodiversiteit en minder hittestress.’
Korte bouwperiode
De bouwperiode was kort en succesvol: start in oktober 2023 en oplevering in december 2024. ‘Het was een complexe opdracht, maar er zat energie in’, zegt Mark Janssen van Gaal. ‘Door goede voorbereiding en monitoring van HEVO, de gemeente en de bouwpartners, vielen alle kwartjes de goede kant op.’
Het was een complexe opdracht, maar er zat energie in.
— Mark Janssen van Gaal, wethouder Ruimtelijke ontwikkeling en Landbouw gemeente Land van Cuijk
Joost van Diemen vult aan: ‘Vanaf dag één was er een projectorganisatie, waardoor we het proces goed konden managen. Daarbij profiteerden we van de deskundigheid en ervaring van externe partijen. Maar ook van het feit dat de aannemer en de installateur lokale partijen zijn, en geen ‘hit and run’-bedrijven die na oplevering met gierende banden vertrekken.’ Tim Mechielsen beaamt dit: ‘Ik zie in uitvoeringstrajecten vaak dat het puur zakelijk is. Er wordt niet harder gelopen dan nodig is. Dat was hier niet het geval, in dit project stonden alle neuzen dezelfde kant op.’
