Brains4Buildings learning track: Ontdek de wereld van slimme gebouwen

Binnen het project Brains4Buildings (B4B) is een online learning track ontwikkeld die professionals inzicht geeft in de mogelijkheden van slimme gebouwen. Deze learning track bundelt kennis en ervaringen uit B4B en laat zien hoe data en technologie bijdragen aan duurzame, efficiënte en comfortabele gebouwen.

Dutch Green Building Council (DGBC) werkt binnen B4B samen met circa 40 organisaties aan het slimmer en energiezuiniger maken van utiliteitsgebouwen. De rol van DGBC binnen het project is om kennis en innovaties te verbinden met de markt. DGBC ontwikkelde de learning track in samenwerking met partners ontwikkeld om kennis over datagebruik in de gebouwde omgeving toegankelijk aan te bieden. De online learning track is te vinden in ons kenniscentrum.

Bezoek de learning track

Duurzaamheid, efficiëntie en gebruikers centraal

Gebouwen gebruiken in Nederland ongeveer 35% van alle energie. Daarbij gaat zelfs in moderne gebouwen tot 30% van de energie verloren, vaak door slecht afgestelde systemen, verkeerde instellingen of een gebrek aan inzicht in gebruik. Slimme gebouwen kunnen dat voorkomen door technologie, data en gebruikersbehoeften samen te brengen. Ze zorgen voor meer comfort, efficiënter beheer, lagere operationele kosten en duurzaamheid. Maar hoe wordt een gebouw écht slim? Welke data is relevant, welke stappen zijn nodig en hoe blijft de gebruiker centraal staan?

De learning track bestaat uit 6 learnings die een overzicht geven van de kansen en uitdagingen bij het inzetten van data en technologie in gebouwen. Onderwerpen variëren van het opstellen van assetmanagementdoelstellingen en het slim inzetten van data, tot de mogelijkheden van automatische foutdetectie en -diagnose (FDD) en energieflexibiliteit.

Elke learning bevat:

Een introductie van het onderwerp
Een video waarin een expert die de kern uitlegt
Het transcript van de theorie uit de video
Een quiz om kennis te toetsen
Een selectie van aanvullende bronnen via het Open Knowledge Platform of het kenniscentrum van DGBC

De learnings kunnen in volgorde worden doorlopen of afzonderlijk, afhankelijk van interesse of vakgebied.

6 learnings

1. Introductie: de wereld van slimme gebouwen

In deze learning wordt het concept van slimme gebouwen uitgelegd en waarom deze van belang zijn voor een duurzame en efficiënte gebouwde omgeving. Een slim gebouw is namelijk meer dan een gebouw vol sensoren en technologie. Het is een gebouw dat actief “luistert” naar de omgeving, de behoeften van de gebruikers analyseert, foutdiagnoses stelt, ingrijpt en continu bijleert. Alles staat in het teken van comfort, duurzaamheid en efficiënt beheer. Technologie is hier geen doel op zich, maar een middel dat ten dienste staat van de mens.

Daarnaast wordt het project B4B toegelicht, waarin kennisinstellingen en marktpartijen samenwerken om utiliteitsgebouwen slimmer en energiezuiniger te maken. Onderwerpen zoals automatische foutdetectie, slimme algoritmes voor energiebeheer en de rol van de gebruiker in interactie met technologie komen hierbij aan bod.

Tot slot komt de Smart Readiness Indicator (SRI) aan de orde. Dit is een Europees beoordelingskader dat aangeeft of een gebouw klaar is voor het toepassen van slimme technieken. De Energy Performance of Buildings Directive IV (EPBD IV) stelt SRI-assessments verplicht voor grote niet-residentiële gebouwen die zijn uitgerust met gebouwautomatiserings- en controlesystemen (GACS).

2. Routekaart voor slimme gebouwen

Wanneer duurzaamheidsambities digitale transformaties in gebouwen vereisen, is dat vaak een ingewikkeld proces. Daarom wil B4B organisaties helpen bij het implementeren van datagedreven oplossingen met een routekaart. Dit praktische stappenplan ondersteunt gebouweigenaren en -beheerders bij het inzetten van technologie voor het verduurzamen en optimaliseren van hun gebouwen.

In deze learning wordt de routekaart uitgelegd. De nadruk ligt op de stappen die nodig zijn om digitale transformatie en verduurzaming in gebouwen te realiseren. Hierbij worden 3 fases onderscheiden:

Evalueren: stel doelen en beoordeel systemen
Verbeteren: optimaliseer systemen en datakwaliteit
Integreren: combineer systemen en data

3. Data-integratie voor gebouwen

In moderne gebouwen wordt een enorme hoeveelheid data gegenereerd, afkomstig uit sensoren, gebouwbeheersystemen, 3D-modellen en externe bronnen zoals weersinformatie of energiemarkten. Deze gegevens bieden grote kansen voor optimalisatie en verduurzaming, maar alleen wanneer ze op een slimme en samenhangende manier worden geïntegreerd.

Deze learning behandelt de uitdagingen en mogelijkheden van data-integratie in de gebouwde omgeving. Aan bod komen de verschillende typen gebouwdata en hun herkomst, evenals strategieën om deze data te combineren tot een bruikbaar geheel. We gaan in op methoden zoals Extract, Transform, Load (ETL) en het gebruik van linked data, evenals op standaarden en ontologieën, zoals Brick.

4. Energieflexibiliteit en netcongestie

De energietransitie zet ons elektriciteitsnet onder druk. Elektrische voertuigen, zonnepanelen en warmtepompen zorgen voor steeds grotere pieken in vraag en aanbod. Hoe kun je gebouwen slimmer aansturen om netcongestie te voorkomen?

Deze learning legt uit wat energieflexibiliteit precies inhoudt en waarom dit een belangrijke rol kan spelen in het aanpakken van netcongestie en het optimaliseren van het energiegebruik van gebouwen. We gaan in op het proces van Model Predictive Control (MPC) en de inzet van AI voor het voorspellen van energiegebruik en -opwekking.

5. Slim beheer en onderhoud met automatische foutdetectie en -diagnose

Moderne gebouwen zijn uitgerust met complexe installaties voor verwarming, ventilatie en koeling (HVAC-systemen). Storingen blijven vaak onopgemerkt, wat leidt tot onnodig energieverbruik, comfortklachten en hoge onderhoudskosten. Het vroegtijdig en slim opsporen van deze problemen is daarom essentieel voor efficiënt beheer en optimale prestaties.

Deze learning richt zich op automatische foutdetectie en -diagnose (AFDD): een aanpak waarbij slimme algoritmes storingen herkennen, analyseren en helpen oplossen, vaak nog voordat gebruikers iets merken. Er wordt ingegaan op het verschil tussen foutdetectie (het signaleren van afwijkingen) en foutdiagnose (het achterhalen van oorzaken), en op de methoden die hiervoor worden gebruikt, zoals black box-, white box- en grey box-modellen. Ook komt aan bod hoe technieken als Bayesiaanse netwerken bijdragen aan nauwkeurige diagnose en beslissingsondersteuning.

6. Gebouwinterfaces en gebruikersinteractie

Slimme gebouwsturing kan alleen succesvol zijn wanneer technologie en mens effectief samenwerken. Ondanks toenemende automatisering ervaren gebruikers nog regelmatig een gebrek aan comfort. Een belangrijke oorzaak ligt niet per definitie in de techniek zelf, maar kan ook liggen bij de manier waarop gebruikers met deze techniek communiceren: de interface.

Deze learning verkent de rol van gebruikersinteractie in het realiseren van een comfortabel en energie-efficiënt binnenklimaat. Aan bod komen onderwerpen zoals de diversiteit in comfortbehoeften tussen gebruikers, veelvoorkomende misverstanden over gebouwbediening, en ontwerpprincipes die helpen bij het ontwikkelen van gebruiksvriendelijke en effectieve interfaces.

Wegwijs in de wereld van slimme gebouwen

Deelnemers zijn na het volgen van deze learning track bekend met en wegwijs in de wereld van slimme gebouwen. Ze hebben een goed idee van de mogelijkheden en toegevoegde waarde van slimme gebouwen. Tegelijkertijd zijn ze bewust van de aandachtspunten bij het toepassen van technologie en data in jouw werkveld. Daarnaast heeft iedereen toegang tot de kennis, tools en voorbeelden uit de Learning Community van B4B. Deze informatie stellen we naast de learning track ook beschikbaar in het Open Knowledge Platform en het kenniscentrum van DGBC.

Het Open Knowledge Platform deelt kennis over datagebruik in gebouwen. Op dit platform staan praktijkvoorbeelden en oefeningen die verdieping bieden op het gebied van data science in de gebouwde omgeving.

In het kenniscentrum van DGBC staat een uitgebreide verzameling van alle resultaten uit het B4B-project:

Praktijkvoorbeelden die inzicht geven in hoe deze innovaties functioneren in bestaande gebouwen, met echte gebruikers.
Webinars die zich richten op inhoudelijke wetenschappelijke en technologische onderwerpen, gepresenteerd in het Engels.
Kennisbundelingen met de resultaten en nieuwe mogelijkheden die uit het onderzoeksprogramma naar voren komen. Elke bundel richt zich op een specifiek thema.