Eerlijk Wonen

Binnen internationaal samenwerkingsproject ‘Eerlijk Wonen’ doet een consortium onderzoek naar duurzame, betaalbare en rechtvaardige oplossingen voor de woonopgave in Nederland en Duitsland. Wat zijn de oorzaken en gevolgen van de afgelopen decennia woonbeleid? Welke duurzame oplossingen voor de woonopgave zijn er al? En welke lessen kunnen we trekken uit voorbeelden uit Nederland, Duitsland en andere Europese landen? Doel van het project is betaalbare woonoplossingen te vinden binnen de planetaire grenzen. Dit resulteert in een routekaart met beleidsstappen op korte en lange termijn.

Over Eerlijk Wonen

Eerlijk Wonen is een Nederlands-Duitse samenwerking in opdracht van de Laudes Foundation. Gedurende 2 jaar doet een consortium onder leiding van Dutch Green Building Council (DGBC) onderzoek naar de oorzaken en gevolgen van woonbeleid, welke duurzame oplossingen er al zijn voor de woonopgave en lessen die we kunnen trekken uit voorbeelden van Europese landen. Het Nederlandse consortium bestaat naast DGBC uit Platform31 en Platform Woonopgave. In Duitsland leidt Buro Happold het onderzoek. Door kennis, beleid en voorbeelden te delen vanuit de context van verschillende landen, worden strategieën verrijkt. Het onderzoek loopt van januari 2025 tot en met december 2026 en resulteert in een historische tijdlijn en routekaart voor de toekomst met beleidsstappen op korte en lange termijn.

Aanleiding

De noodzaak om snel meer betaalbare woningen te realiseren is hoog, maar dit kan geen reden zijn om thema’s als rechtvaardigheid, betaalbaarheid en het klimaat uit het oog te verliezen. ‘Bouwen, bouwen, bouwen’ is namelijk niet de enige manier om 100.000 wooneenheden per jaar te realiseren. Binnen de bestaande woningvoorraad is veel potentieel om extra wooneenheden te creëren. Denk aan het splitsen van woningen, optoppen, oude woningen renoveren of hospitaverhuur makkelijker maken.

De extra wooneenheden creëren we duurzaam én betaalbaar. Met zo min mogelijk CO₂-impact, binnen de planetaire grenzen en klimaatadaptief zodat onze voeten droog blijven en zonder extra druk op de natuur te leggen. Ook moeten we goed kijken voor wie we woningen realiseren, nu en in de toekomst. De samenstelling van huishoudens verandert, met steeds meer alleenstaanden en ouderen die zelfstandig blijven wonen. Terwijl de huidige woningvoorraad grotendeels uit eengezinswoningen bestaat én er nog steeds voornamelijk eengezinswoningen worden gebouwd. Kwetsbare groepen trekken daarnaast vaak aan het kortste eind. Kortom, we staan voor een grote maatschappelijke opgave.

Aanpak

De woningopgave is een complex systeem van onder meer beleid, regelgeving, financiële systemen en sociaaleconomische veranderingen. Om die complexiteit te begrijpen en te werken aan oplossingen, moeten we eerst begrijpen hoe we in de huidige situatie terecht zijn gekomen. We doen daarom onderzoek naar de oorzaken en gevolgen van woonbeleid de afgelopen decennia. Welke wetten en beleidsmaatregelen hebben geleid tot de huidige stand van zaken? Welke factoren beïnvloeden de huisvesting nog meer? Dit creëert als het ware ‘zwermen’ van regelgeving en beleid die onderling samenhangen. Het consortium zal deze samenhang analyseren en vandaaruit strategieën ontwikkelen om tot een huisvestingsprogramma te komen dat betaalbaar, duurzaam, rechtvaardig en toekomstbestendig is.

Beleid en regelgeving worden op een historische tijdlijn in kaart gebracht. Die tijdlijn helpt om de complexiteit te begrijpen, te visualiseren, te bespreken en toekomstige strategieën realistisch vorm te geven in plaats van op een utopische manier. De tijdlijn wordt aangevuld met een routekaart voor de toekomst met daarop de noodzakelijke strategieën om de woonopgave te herstructureren. Het laat zien welke factoren hoe moeten worden beïnvloed om verandering in gang te zetten.

Binnen het onderzoek hanteert het consortium 4 kernprincipes

Integrale benadering

We benaderen wonen vanuit een geïntegreerd perspectief waarin thema’s als duurzame bouw, sociaal welzijn, zorg, bestaande woningvoorraad, ruimtelijke ordening, wetgeving, financiële systemen en dakloosheid samenkomen. Deze thema’s zijn onderling verbonden en worden beïnvloed door het huidige woonbeleid.

Heldere visualisatie

We richten ons op heldere verbeelding om de complexiteit toegankelijker te maken. Door het materiaal visueel en begrijpelijk te presenteren, kunnen we meerdere disciplines en beleidsgebieden betrekken.

Realistische afstemming

We werken aan een routekaart die laat zien hoe het huidige beleid kan worden aangepast. Geen utopische interpretatie van de woonopgave, maar een solide basis voor beleidsmakers en uitvoerende partijen om mee te werken. Deze partijen bevinden zich in onze netwerken en worden actief betrokken bij het proces.

Communicatie & kennisoverdracht

Om de impact van de gegenereerde kennis te vergroten, is heldere communicatie essentieel. We zorgen ervoor dat inzichten breed worden gedeeld en maken deze toegankelijk op een visuele, begrijpelijke en digitale manier. Daarnaast ontwikkelen we een communicatiestrategie om de juiste stakeholders effectief te bereiken.