Circulaire Klimaatinstallaties is een meerjarig MOOI-project waarin DGBC samenwerkt met 18 organisaties aan de ontwikkeling van circulaire klimaatinstallaties, met als doel de milieu-impact van installaties aanzienlijk te verminderen. Het onderzoeksprogramma loopt tot juni 2027.
Huidige klimaatinstallaties verbruiken veel energie en grondstoffen, wat een aanzienlijke belasting vormt voor het milieu. Gezien de schaarste aan grondstoffen en de urgentie om de klimaatdoelen van 2050 te behalen, is er noodzaak om de energie- als de materiaalprestaties van klimaatinstallaties te verbeteren. Dit project richt zich op de ontwikkeling van circulaire klimaatinstallaties die de milieu-impact drastisch verlagen. Dit wordt bereikt door innovatieve renovatieconcepten te ontwikkelen, circulaire oplossingen te testen en deze op grotere schaal te implementeren.
Wat levert het project op?
In het project worden drie gevalideerde concepten voor circulaire installaties en zeven geoptimaliseerde circulaire producten ontwikkeld, die op de markt beschikbaar komen. Daarnaast worden drie goedgekeurde alternatieve businessmodellen en productieketens voor circulaire installaties gerealiseerd. Ook wordt een open dataplatform gelanceerd om de milieu-impact van de installaties nauwkeurig te meten.
Door hergebruik van materialen worden zowel de initiële investeringskosten voor grondstoffen als de lange-termijnkosten verlaagd, wat installatiebedrijven aanzienlijke besparingen oplevert. Dit bevordert de versnelde adoptie van circulaire installaties.
Op de lange termijn kunnen circulaire installatietechnieken de milieu-impact van klimaatinstallaties met maar liefst 78% verminderen. Dit versterkt niet alleen de circulaire economie, maar verhoogt ook de concurrentiekracht van de Nederlandse installatiebranche.
Resultaten
Dit project omvat 6 resultaten die hieronder kort zijn omschreven. Meer weten? Klik op het resultaat voor meer informatie.
Op basis van kansrijke integrale renovatie strategieën met aandacht voor circulair ventileren, verwarmen en koelen, ontwikkelen we ontwerpprincipes en evaluatiekaders voor circulaire klimaatinstallaties.
We ontwikkelen, ontwerpen, realiseren en testen (nieuwe) circulaire producten, componenten en materialen inclusief hun samenstelling in de klimaatsystemen.
We ontwikkelen iteratief (tussen) oplossingen, die we valideren in living labs voor de renovatie van grondgebonden woningen, appartementen en kantoren.
We gebruiken en ontwikkelen eenduidige meetsystemen, uitstoot data en plaatsen deze op een (open) dataplatform.
Learning Community
De transitie naar circulaire klimaatinstallaties vraagt om samenwerking, kennisdeling en continue dialoog tussen stakeholders. Vanuit resultaat 5 “Gedragen transitie” bouwen wij daarom aan een Learning Community: een netwerk waarin stakeholders samen leren, experimenteren en bijdragen aan de ontwikkeling van circulaire oplossingen.
Deze community is een instrument om de markt actief te betrekken bij het project. We halen inzichten op die bijdragen aan de andere resultaten en zorgen ervoor dat kennis uit het project beschikbaar en toepasbaar is voor een bredere doelgroep. Kennis en ervaringen worden gedeeld in een learning community, wat leidt tot de ontwikkeling van nieuwe samenwerkingsverbanden en praktische toepassing.
Agenda
De agenda geeft een overzicht van evenementen, webinars en andere bijeenkomsten die worden georganiseerd vanuit het project.
Q&A sessie PvE Circulair Installeren
12 november 2025 Q&A-sessie: Hoe pas je het Programma van Eisen Circulaire Installaties toe in de praktijk?
Op 30 september lanceerden TVVL, Techniek Nederland en het Rijksvastgoedbedrijf samen met Merosch en PHI Factory het Programma van Eisen Circulaire Installaties (PvE CI) 2.0. Dit PvE biedt voor het eerst een concreet en breed gedragen kader waarmee opdrachtgevers, installateurs en leveranciers circulaire eisen structureel kunnen integreren in projecten. Een belangrijke stap richting een toekomstbestendige gebouwde omgeving!
Maar hoe pas je dit PvE nu daadwerkelijk toe in de praktijk? TVVL nodigt je uit voor een interactieve Q&A-sessie, waarin we samen met experts uit de sector ingaan op de toepassing van het PvE CI 2.0 in ontwerp, bestek en uitvoering. We bespreken onder andere: • Wat zijn de minimale ondergrenzen en ambitieniveaus? • Hoe gebruik je het PvE bij nieuwbouw en renovatie? • Wat zijn praktische tips voor opdrachtgevers en opdrachtnemers?
Voor wie? Deze sessie is bedoeld voor professionals in de installatiebranche, opdrachtgevers, ontwerpers, adviseurs en iedereen die betrokken is bij circulaire utiliteitsbouw.
26 november 2025 TVVL, Techniek NL en het Rijksvastgoedbedrijf zijn opdrachtgever van het programma van eisen circulaire installaties in de utiliteit versie 2.0. Vorig jaar is tijdens de Techniekdag een presentatie gegeven over de versie 1.2 van Merosch. Merosch heeft dit PvE in samenwerking met PHI factory en heel veel marktpartijen verder ontwikkeld tot een 2.0 versie. Nordin Oudshoorn vertelt over hoe het PvE 2.0 de sector helpt met: • Minimale ondergrenzen en ambitieniveaus voor circulaire installaties • Direct toepasbare eisen in ontwerpen, bestekken en uitvoering • Geschikt voor nieuwbouw én grootschalige renovatie Aansluitend spreken Esther Loman en Tjerk Bultman over Hoe maken we de bouwplaats echt afvalarmer? Het Brancheplan Verpakkingen – een initiatief uit de installatiebranche gesteund door Techniek Nederland en Fedet – werkt sinds 2022 aan minder en duurzamer verpakkingsgebruik. Speciaal voor de bouwplaats is de handreiking ‘Afvalarme Bouwplaats’ ontwikkeld, met praktische stappen en een invulsjabloon voor een effectief afvalbeheersplan. Tijdens deze sessie deelt Esther Loman (duurzaamheidsmanager bij Kuijpers) concrete tips en voorbeelden uit de praktijk. Ook Tjerk Bultman (senior inkoper, Rijksvastgoedbedrijf) vertelt hoe de handreiking mogelijk een plek krijgt in aanbestedingen via eisen of gunningscriteria. Een sessie voor professionals die willen bijdragen aan een circulaire bouwketen, met ruimte voor vragen, discussie en het delen van ervaringen.
Paris Proof Congres – subsessie kritieke materialen en installaties
27 november 2025 Installaties onder de loep: Kritieke materialen als meetlat voor circulaire prestaties
Deze sessie zoomt in op kritieke materialen zoals koper en magneten in installaties, en hoe monitoring, LCA’s en PvE’s kunnen dienen als meetlat voor circulaire prestaties. Met bijdragen van NMO, NIBE en TU Delft én een plenaire discussie over strategieën in de keten.
Hier bundelen we alle relevante informatie over circulaire klimaatinstallaties: van projectresultaten en praktijkvoorbeelden tot achtergrondartikelen. Het kenniscentrum biedt een toegankelijke en actuele bron van informatie voor professionals.
Via nieuwsberichten houden we de community op de hoogte van de voortgang van het project, belangrijke inzichten uit de werkpakketten en relevante ontwikkelingen binnen het bredere domein van circulariteit en klimaatinstallaties.
Wat is de rol van DGBC?
DGBC is een van de initiatiefnemers van het project en trekker van het resultaat “Gedragen Transitie”. Daarbinnen wordt een learning community opgezet met de betrokken stakeholders van binnen en buiten de keten, waar de ontwikkelde circulaire oplossingen kunnen landen. Er wordt onderzocht welke randvoorwaarden nodig zijn op het gebied van kennis, kunde en systeemverandering voor het toepassen van circulaire installaties. Vervolgens worden deze randvoorwaarden verder ontwikkeld en aangeboden om tot brede acceptatie te komen.
De handen in een voor een betaalbaar, circulair, zuinig, gezond en comfortabel binnenklimaat met een lagere milieu-impact
