Gebouw vol Energie: toekomstbestendige renovatie in het hart van Den Bosch

In Den Bosch transformeerde technisch dienstverlener Kuijpers zijn eigen kantoorpand uit 1999 tot een voorbeeldproject op het gebied van duurzaamheid, circulariteit en integraal ontwerpen. De renovatie van het 4.050 m² grote ‘Gebouw vol Energie’ werd in 2023 afgerond en resulteerde in een volledig gasloos kantoor met energielabel A+++. Dankzij de integrale aanpak en focus op circulair bouwen laat het project zien hoe bestaande gebouwen met visie en precisie kunnen worden aangepast aan de eisen van morgen.

Betrokken DGBC partner: Kuijpers , Alba Concepts B.V.

Van conventioneel naar circulair

Bij de renovatie van bestaande kantoren wordt vaak gekozen voor het uitbreiden van bestaande installaties met cv-ketels en koelmachines. Kuijpers koos voor een fundamenteel andere benadering. De ambitie was om het gebouw volledig gasloos te maken en het energielabel sterk te verbeteren. In plaats van enkel installatietechnische aanpassingen werd ingezet op een structurele en circulaire uitbreiding: een verbindend hart in de vorm van een circulaire tussenbouw. Deze tussenbouw koppelt twee gebouwvolumes aan elkaar en is ontworpen met het oog op losmaakbaarheid, flexibiliteit en hergebruik van materialen.

Zorgvuldig gekozen materialen

In het ontwerp en de afbouw is gekozen voor duurzame en circulaire materialen, zoals bamboe, van PET flessen gemaakte vloerbedekking en meubilair gemaakt van spijkerbroeken. De staalconstructie van de tussenbouw is volledig losmaakbaar opgebouwd, zodat het gebouw in de toekomst aanpasbaar en remontabel blijft. De keuzes zijn gebaseerd op de Whole Life Carbon-aanpak en onderbouwd met tools voor MPG en installatietechniek. Zo werd circulariteit meetbaar én toepasbaar gemaakt.

Ook de bestaande delen van het gebouw zijn ingrijpend aangepakt. Materialen werden zorgvuldig geselecteerd met oog voor levensduur en hergebruik. Installaties zijn bewust zichtbaar, waardoor onderhoud en aanpassingen eenvoudiger zijn. Deze ontwerpkeuzes dragen bij aan de circulariteit van het geheel.

Comfort als uitgangspunt

Het ontwerp is niet alleen technisch duurzaam, maar ook gericht op welzijn. Er is veel aandacht besteed aan natuurlijk licht, groen, akoestiek en comfort. Elementen als Feng Shui, temperatuurregeling per zone en het gebruik van biobased materialen dragen bij aan een gezonde werkomgeving.

Slim en zuinig energiegebruik

Het vernieuwde kantoor wordt volledig verwarmd en gekoeld met behulp van een warmte-koudeopslaginstallatie (WKO). Daarmee is het gebouw gasloos en voorzien van een duurzame energievoorziening. Lokale opwekking van energie gebeurt met zonnepanelen die jaarlijks circa 17.500 kWh produceren. Het totale energieverbruik komt uit op 80 kWh/m², met 48% hernieuwbare energie. Het gebouw behaalde een energielabel A+++.

Passieve technieken als extra laag

In enkele vergaderruimtes zijn Phase Change Materials (PCM) toegepast. Deze passieve techniek slaat warmte of kou tijdelijk op en helpt het binnenklimaat op natuurlijke wijze stabiel te houden. Daarmee sluit het gebouw niet alleen aan op Paris Proof-normen, maar voegt het ook comfort en energiebesparing toe zonder extra installaties.

Bij het ontwerp van de installaties is bewust gekozen voor strak engineeren: er is alleen geïnstalleerd wat theoretisch nodig was om aan de comforteisen te voldoen. Deze benadering past bij circulair denken, maar vroeg om precisie en goede afstemming. Tijdens het proces werden enkele bezuinigingen doorgevoerd, waaronder in de zonwering. Dit leidde in de zomer tot oververhitting in een aantal ruimten, waarvoor achteraf extra koelvermogen is toegevoegd.

Circulaire samenwerking

De realisatie van het project was het resultaat van nauwe samenwerking tussen Kuijpers en partners als DOOR architecten, Alba Concepts en VB&T. Vanaf het begin werd gewerkt volgens het principe van circulair organiseren: multidisciplinair, transparant en gericht op gezamenlijk eigenaarschap. Het minimaliseren van de energiebehoefte werd als vertrekpunt genomen, waarna bouwkundige, esthetische en installatietechnische keuzes integraal zijn afgestemd.

Binnen deze aanpak werd voortdurend gezocht naar balans tussen duurzaamheid, esthetiek, comfort en kosten. Daarbij was ook ruimte voor leren en bijstellen. Het project toont hoe alle betrokken partijen goed op elkaar zijn afgestemd: een wijziging in een bouwkundig detail kan grote invloed hebben op de prestatie van de installaties of het comfort. De ervaringen in dit project bevestigen hoe circulair bouwen ook vraagt om circulair organiseren.

Verhaal met uitstraling

De renovatie van het Gebouw vol Energie leverde Kuijpers niet alleen een energiezuinig en circulair kantoor op, maar ook een krachtig verhaal. Het gebouw is een tastbaar bewijs van de duurzaamheidsambities van het bedrijf. De circulaire principes die aan de basis lagen van het ontwerp en de uitvoering maken indruk – niet alleen technisch, maar ook in uitstraling en betekenis.

Door dit verhaal te delen met bezoekers en stakeholders, draagt het project bij aan bewustwording en versnelling van de transitie naar een duurzame gebouwde omgeving. Zo werkt het gebouw niet alleen voor de eigen organisatie, maar ook als inspiratiebron voor anderen.

Een blauwdruk voor duurzame renovatie

Het Gebouw vol Energie laat daarnaast zien dat een toekomstbestendig kantoor niet per se nieuw gebouwd hoeft te worden. Met een slimme en integrale renovatie, gericht op circulariteit en energieprestatie, kan ook een bestaand pand uit 1999 transformeren tot een duurzaam icoon. De combinatie van gasloosheid, lokale energieopwekking, circulaire materiaalkeuzes en doordachte samenwerking vormt een blauwdruk voor andere projecten in de utiliteitsbouw.

De belangrijkste lessen vanuit Kuijpers? Minimaliseer de behoefte. Ontwerp integraal. Communiceer continu. En: ontwerp niet alleen voor nu, maar ook voor de toekomst.