De energietransitie vraagt om gebouwen die niet alleen energiezuinig zijn, maar ook slim kunnen omgaan met comfort, gebruik en vraagsturing. De Smart Readiness Indicator (SRI) is een Europees beoordelingskader dat aangeeft of een gebouw klaar is voor het toepassen van slimme technieken. De SRI beoordeelt in hoeverre een gebouw is uitgerust met technologieën die het mogelijk maken om gebruikersbehoeften beter te ondersteunen, energie-efficiëntie te verbeteren en slim te reageren op netbelasting en energievraag.
De SRI wordt gebruikt als instrument om de toepassing van slimme technologieën in gebouwen te stimuleren. Daarmee worden gebouwprestaties gemonitord en geoptimaliseerd. Het doel is daarbij om het bewustzijn te vergroten over de voordelen van slimme technologieën, zoals verbeterd comfort en energiebesparing. Daarmee sluit de SRI aan op de ambitie van onderzoeksprogramma Brains4Buildings (B4B): het benutten van slimme technologie om gebouwen energie-efficiënter, comfortabeler en toekomstbestendig te maken.
Binnen het B4B-programma heeft deelnemer W/E adviseurs een beoordelingsapplicatie ontwikkeld op basis van de SRI-methodiek. Deze applicatie draagt bij aan de verdere onderbouwing en toepassing van deze Europese methodiek in de Nederlandse context. De applicatie biedt een gestandaardiseerde en toegankelijke manier om te beoordelen in hoeverre een gebouw is uitgerust met slimme technologieën die bijdragen aan onder andere energie-efficiëntie, comfort en operationele prestaties. De applicatie ondersteunt zowel verplichte regelgeving als vrijwillige benchmarking. Gebouweigenaren en adviseurs krijgen hiermee inzicht in de ‘slimheid’ van een gebouw én in mogelijke verbeterpunten.
SRI helpt bij dialoog tussen eigenaren, uitvoerders en adviseurs
De SRI-applicatie biedt oplossingen voor verschillende stakeholders. Voor beleidsmakers is het een instrument om nieuwe EU-regelgeving te implementeren, zoals de EPBD IV. Deze richtlijn stelt SRI-assessments verplicht voor grote niet-residentiële gebouwen die zijn uitgerust met gebouwautomatiserings- en controlesystemen (GACS). Dit onderstreept de beleidsmatige en functionele samenhang tussen SRI en GACS.
Voor gebouweigenaren en facility managers functioneert de tool als een middel om slimheid en gebouwprestaties inzichtelijk te maken, te benchmarken en te verbeteren. Potentieel resultaat hiervan zijn een hogere vastgoedwaarde en lagere operationele kosten.
Daarnaast draagt de applicatie bij aan het overbruggen van de kloof in kennis en motivatie, vooral bij partijen die (nog) niet onder de nieuwe regelgeving vallen. De SRI moet de communicatie en planning vergemakkelijken tussen eigenaren, uitvoerders en adviseurs, bijvoorbeeld bij het vaststellen van prestatie-eisen voor renovatie- of nieuwbouwprojecten.
Ontwikkelt in lijn met EU-methodiek
W/E adviseurs heeft de SRI-applicatie ontwikkeld door het Excel-model van de Europese Commissie (EC) te vertalen naar een gebruiksvriendelijke webapplicatie. Daarbij is de onderliggende rekenlogica zorgvuldig geanalyseerd en overgezet, waarbij nauw is aangesloten op de officiële rekenregels van de EC. Dit maakt het eenvoudig om toekomstige updates van de EU-methodiek door te voeren. W/E doet verder onderzoek naar de integratie met bestaande systemen, zoals de Gemeentelijke Praktijk Richtlijn (GPR) Gebouw, een instrument ontwikkeld door gemeente Tilburg en W/E Adviseurs.
Hoewel de technische ontwikkeling succesvol is afgerond, is de brede toepassing van de applicatie in de praktijk afhankelijk van verdere beleidsontwikkeling en adoptie door marktpartijen.
Digitale transities versnellen
De SRI-applicatie kan de toepassing van slimme technologieën in gebouwen versnellen en ondersteuning bieden bij het naleven van regelgeving, zeker als de applicatie wordt erkend als standaard. Het instrument draagt bij aan een concretere en meetbare definitie van wat een “slim gebouw” is en kan daarmee ook invloed hebben op vastgoedwaardering.
Doordat brede toepassing sterk afhankelijk is van beleidsdruk en bewustwording, blijft het gebruik zonder externe prikkels of intrinsieke motivatie beperkt tot koplopers. Toch biedt de applicatie waardevolle mogelijkheden voor benchmarking en prestatieverbetering. Hiermee vormt het een belangrijke stap richting de digitalisering en verduurzaming van de gebouwde omgeving.
In het onderzoeksprogramma Brains4Buildings (B4B) werken bijna 40 partners samen aan het verduurzamen van utiliteitsgebouwen door technologie en data in te zetten. Zo worden er bijvoorbeeld software plug-ins ontwikkeld die fouten in installaties automatisch detecteren en diagnosticeren, evenals algoritmes die helpen om energievraag en -aanbod beter af te stemmen. Daarnaast wordt er ook gekeken naar de rol van de mens in het gebouw, zodat technologie en gebruiker elkaar beter begrijpen en samenwerken.
Maar hoe vertalen deze technologische innovaties zich naar de dagelijkse praktijk van gebouwbeheer? Aan de hand van een reeks praktijkvoorbeelden geven we inzicht in hoe deze innovaties functioneren in bestaande gebouwen, met echte gebruikers. Hiervoor belichten we per innovatie en organisatie de context, implementatie en resultaten.
De praktijkvoorbeelden tonen hoe samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en eindgebruikers leidt tot concrete oplossingen die bijdragen aan slimmer, comfortabeler en duurzamer gebouwbeheer. De inzichten bieden lessen voor iedereen die betrokken is bij gebouwbeheer, techniek en duurzaamheid. In deze reeks bespreken we de volgende voorbeelden:
Slimheid van gebouwen meten met de SRI-applicatie van W/E adviseurs
Deze praktijkvoorbeelden zijn onderdeel van het B4B-rapport ‘Evaluation and business opportunity report, incl. recommendations for standardization’. Dit rapport bespreekt zakelijke kansen die voortkomen uit B4B en gaat in op verschillende factoren die de algehele transitie naar slimme gebouwen in Nederland vormgeven.
